Sự tích đầm Mực là một truyện cổ tích Việt Nam xúc động kể về cụ đồ Chu Văn An – một người thầy lỗi lạc thời Trần – và hai anh em thuồng luồng học trò của cụ. Khi vùng Thanh Đàm gặp đại hạn, thầy trò cùng nhau tìm cách cứu dân bằng một trận mưa kỳ diệu từ... chiếc nghiên mực. Nhưng việc trái ý trời lại dẫn đến bi kịch đau lòng...
Ngày xưa, ở vùng sông Tranh thuộc về tỉnh Đông có hai vợ chồng một nhà nọ gia tư cũng vào hạng khá, nhưng tuổi già mà chưa có con.
Loài người trở về lên ngôi hoàng đế, thay Rùa trị vì trần gian. Từ đó, người được săn bắt loài thú, đánh bẫy loài chim, có quyền chặt cây, đốn gỗ, cắt cỏ, hái quả, lượm hạt bất cứ loài thảo mộc nào. Loài thảo mộc y lệnh của Ngọc Hoàng, nhất nhất nghe theo sự sai bảo của con người. Duy chỉ có Hổ, Rắn và Diều Hâu hãy còn bướng bỉnh
Đời vua Trần Minh Tông, có Thái Thú họ Trịnh làm quan ở huyện Hồng Châu, vợ là Dương thị, nhân có lần về thăm nhà, đậu thuyền lại chơi bên cạnh một đền thờ Thần Thuồng luồng.
