Chuyện đi tìm thuốc trường sinh của Sundenphatin

Sundenphatin đi tìm thuốc trường sinh" là một truyện thắn thoại lưu truyền rộng rãi nhất trong dân tộc Naxi, nên đã được các Tunba (thầy cúng, thầy tu) ghi vao trong kinh điển vàn tự tượng hỉnh. Dân tộc Naxi la một dân tộc cắn lao dũng càm. Người Naxi thường ca tụng tinh thần cân lao dũng cảm đó cua tổ tiên mình. Sundenphatin chinh là một điển hình cùa những ông tổ đó.

Ngày xưa có một chàng trai trẻ tuổi tên là Sundenphatin. Chàng là một người con hiếu thảo. Một hôm chàng đi thăm người họ hàng ở nơi xa, đi về phải mất ba ngày. Sundenphatin đi lần này thật không may. Sau khi chàng ra đi, bố mẹ già của chàng bỗng mang bệnh nặng và cùng qua đời.

Xa nhà, chàng luôn tưởng nhớ tới cha mẹ nên đến ngày thứ ba đã vội vàng quay về. Vừa bước vào cửa, chàng liền gọi cha, cha không trả lời. Chàng gọi mẹ, mẹ cũng chẳng trả lời. Sundenphatin trong lòng lo lắng, liền chạy vào buồng ngủ của cha mẹ, thấy cha mẹ chỉ còn là hai cái xác cứng đờ. Chàng đau đớn ngã lăn xuống ngất đi, một lúc lâu mới tỉnh. Chàng khóc lóc thảm thiết, chết đi sống lại, nhưng phỏng có ích gì.

Cha mẹ của Sundenphatin đều đã qua đời. Đối với chàng thật là trăm ngàn nồi đau thương. Chàng nghĩ dù chịu đói chịu rét thế nào, dù gặp đau đớn nguy hiểm thế nào, cũng quyết tìm mọi cách cứu sông cha mẹ.

Chàng được nghe có người nói rằng: ở một nơi xa xôi lắm, trên đỉnh núi Linh Sơn có mọc một giống cỏ trường thọ, dưới chân Linh Sơn có suối cam tuyền đầy nước hồi sinh. Nếu người chết được uống một giọt nước cam tuyền thì sẽ sống lại. Được ăn một nhánh cỏ trường thọ thì sẽ suốt đời tươi trẻ, trường sinh bất lão.

Đang lúc buồn rầu, chợt nhớ tới những điều đó, Sundenphatin như được an ủi rất nhiều. Chàng quyết tâm đi tìm cỏ trường thọ và nước hồi sinh về cứu sống mẹ cha.

Thí hài cha mẹ đành để lại, chàng rưng rưng nước mắt, đi đôi giày cỏ bền chắc, rồi cưỡi trên lưng tuân mã màu hạt dẻ (Tuấn mã màu hạt dẻ là một giống ngựa quý mà người Naxi rất yêu chuộng) phi thẳng về phía Tây Thiên xa xăm (Tây Thiên: nơi thiên đường trong lý tưởng của người Naxi, giống như Tây Trúc của các tín đồ Phật giáo).

Sundenphatin nhằm hướng tây phi tới. Chàng ra đi từ bờ đông sông Uleng, vượt qua sông rồi đi qua vùng đất trũng ẩm ướt, vượt qua những trái núi cao sừng sững, đi từ sáng sớm tới chiều tối, từ lúc mặt trời mọc tới lúc mặt trời lặn. Đường đi lắm gian nan, nhiều nguy hiểm, nhưng chàng gặp núi thì mở đường, gặp sông thì bắc cầu. Núi cao sông rộng không ngăn nổi vó ngựa của chàng. Chàng đã đi qua thung lũng Lơxinxưpơ (Theo truyền thuyết, Lơxmxưpơ vốn là một tên Ma vương, ở đây chỉ vùng đất đai do Ma vương này cai quản. Vùng này rất nguy hiểm, người thường ít ai dám qua lại), đã vượt qua dốc Hamanachi tới vùng lân cận núi Mômipôlô xa xăm. Đây là một trái núi lớn hùng vĩ, có một trăm linh tám ngọn. Trên đỉnh núi này có cỏ trường thọ, dưói chân núi có suối cam tuyền đầy nước hồi sinh. Nhưng Sundenphatin không biết cỏ nào là cỏ trường thọ, không rõ nước nào là nước hồi sinh.

Sundenphatin tới Hamanachi vào lúc hoàng hôn xuống, màn đêm dần dần bao trùm mặt đất. Đêm đó, chàng phải ngồi nghỉ lại dưới chân dốc Hamanachi.

Sáng hôm sau, những tiếng động ồn ào của muôn loài cầm thú làm Sundenphatin tỉnh giấc. Chàng mở mắt, ngẩng đầu nhìn bốn chung quanh, chỉ thấy hoa rừng nở rộ, muôn loài chim ca hót, hươu nai chạy nhảy, ơ noi núi cao vực thẳm không một bóng người này, một mình lặng nghe thanh âm của tự nhiên, chàng không hề cảm thấy vắng vẻ cô đơn, nhưng chàng không sao quên được nỗi đau đớn trong lòng. Sundenphatin suy đi tính lại, đang định tiếp tục đi về phía trước thì bỗng nhiên thấy một con hươu trắng béo mập từ rặng cây trên sườn núi chạy xuống. Nhìn thấy hươu trắng, Sundenphatin lấy làm kỳ lạ. Chàng vừa lo vừa mừng, lẩm bẩm một mình:

- Lần này nếu bắn trúng hươu trắng thì nhất định ta sẽ tìm được cỏ trường thợ và nước hồi sinh. Chẳng may nêu bắn không trúng thì ta sẽ chẳng bao giờ tìm được cỏ trường thọ và nước hồi sinh nữa.

Nói đoạn, chàng giưong cung, lắp tên nhằm đúng ức hươu trắng bắn một phát. Mũi tên đi không trệch, cắm đúng vào ngực hươu trắng. Hươu trắng bị thương nặng, giãy giụa loạn xạ rồi nằm ngay đơ. Hươu trắng đã bị bắn chết trên sườn núi. Sundenphatin rút thanh đao nhọn hoắt rạch bụng hươu.

Bỗng nhiên trong lồng ngực hươu trắng xuất hiện một quái vật nhỏ bé bằng đầu ngón tay. Chàng ngờ rằng con hươu nhỏ này do yêu quái hoá thân, hẳn là một triệu chứng một tai nạn lớn sắp đến với chàng. Chàng muốn giết ngay nó. Chàng vừa mới nghĩ như vậy, dao cũng chưa kịp rút ra, quái vật nhỏ bé đã nói với chàng:

- Sundenphatin! Anh nên biết rằng gà không thể dùng dao mổ trâu (Nguyên văn: Đối với con lợn con, không thể dùng dao của đồ tể) với chuột không thê dùng giáo mac, với trẻ con không thể dùng roi vọt. Ta thành thật nói cho anh rõ, ta là tiểu thần tiên, không phải là yêu quái, anh không được vô lễ. Sau này ta sẽ còn giúp anh nhiều!

Nghe những lừi nói đó, Sundenphatin liền tỏ ỳ cung kính hai tay nâng quái vật nhỏ bé đặt dưới cây cổ thụ để thờ, tôn xưng làm Layminducôpơ (Layminducôpơ: tiếng gọi cung kính đối với các vị thần tiên của người Naxi).

Sáng hôm sau, Sundenphatin lẩm bẩm một mình:

- Đêm qua, ta có ba giấc mơ đẹp. Lần nào cũng mơ thây đã múc được nước hồi sinh lóng lánh, đã hái được cỏ trường thọ xanh tươi.

Sáng sớm ngày thứ ba, Sundenphatin lại tiếp tục đi về phía trước. Chàng đi đi mãi, vượt qua thung lũng, leo qua núi cao, đi từ sớm đến tối, từ lúc mặt trời mọc tới lúc mặt trời lặn. Khi tới Dôôđôtrôgô, chàng gặp chàng trai trẻ Sơkinpôdôn.Trông thấy chàng, Sơkinpôdôn liền vội vàng nói:

- Sundenphatin, anh định đi đâu đấy?

Sundenphatin đáp:

- Sơkinpôdôn, anh đi đâu về đấy? Tôi định tới Tây Thiên tìm thuốc trường sinh bất tử đấy! Tôi không rõ Tây Thiên còn cách đây bao xa nữa?

Sơkinpôdôn thành thực nói:

- Sundenphatin oi, Tây Thiên sắp tới rồi. Nhưng tôi chỉ sợ anh không phân biệt được cỏ nào là cỏ trường thọ, cỏ nào là cỏ độc, nước nào là nước hồi sinh, nước nào là nước độc. Anh nghĩ xem, thê thì làm sao tìm được thuốc trường sinh bất tử?

Sundenphatin ngẫm nghĩ một lát rồi nói:

- Thật vậy! Tôi không rõ cỏ nào là trường thọ, cỏ nào là cỏ độc. Tôi cũng không biết nước nào là nước trường sinh, nước nào là nước độc. Sơkinpôdôn, xin anh hãy quay lại giúp đỡ tôi một chút!

Sơkinpôdôn trả lời:

- Hảo hán không đi theo đường củ, ngựa hay không ăn cỏ thừa, tôi không thể cùng anh quay về đường cũ được!

Sundenphatin cảm thấy lẻ loi không người giúp đỡ, đành một mình đi thẳng.

Chàng leo qua núi này lại qua núi khác, vượt qua sông này lại qua sông khác, vất vả lắm mới tới được Tây Thiên. Vừa bước vào một khe hẻm giữa hai trái núi, chàng đã trồng thấy ngay một con hưoư trắng béo mập đứng trên dốc núi dựng đứng. Đầu hưoư trắng mọc những chiếc sừng dài như những chạc cây. Hưoư trắng vừa đi vừa gặm cỏ, từ trên sườn núi đi xuống. Sundenphatín chăm chăm nhìn không chớp mắt, nhận rõ từng cử động của hươu trắng. Chàng thày khi hưoư trắng gặm phải cỏ độc, thuốc độc ngâm vào là lăn ra giây giụa điên cuồng trên mặt cỏ. Khi hưoư trắng gặm được một nắm cỏ khác, nó lại bình phục ngay tức khắc, vừa chạy vừa nhảy rồi phóng thẳng lên núi. Từ đó, Sundenphatin biết được những cây cỏ nở hoa vàng là cỏ trường thọ, cỏ có hoa tím là cỏ độc. Chàng liền hái một bó cỏ trường thọ.
Hái được cỏ trường thọ, Sundenphatin trong lòng rất sung sướng. Đêm hôm đó chàng ngủ lại ở ngay khe núi. Sáng hôm sau, chàng nhìn thấy ở trên sườn núi có một con lợn rừng, nhe nanh dài, dáng điệu hung dữ đang chạy phăm phăm xuống chân núi. Sundenphatin nhìn thấy lợn rừng, tronglòngrấtlo lắng. Chàng nhìn trừng trừng theo hút bóng nó. Chàng thây lợn rừng uống nước ở dòng suối đen là ngã lăn xuống đất giãy giụa liên hồi. Khi lợn rừng lăn tới bên dòng suôi ngọt, uông một ngụm nước là khỏi ngay tức khắc, rồi chạy như bay lên sườn núi. Từ đó Sundenphatin biết được nước nào là nước độc, nước nào là nước hồi sinh. Chàng liền múc đầy một sừng trâu nước hồi sinh.

Sundenphatin đeo sừng trâu lên lưng, giắt cỏ trường thọ ở bên sườn, cưỡi trên lưng tuân mã, vượt qua núi cao, băng qua vực thẳm, phi qua đồng cỏ, thúc ngựa ra roi, phóng như bay trở về.

Sáng hôm sau, Ma vương Lơxinxưpơ đã biết được chuyện này. Ma vương giận lắm, bèn cưỡi ngay lên lưng một con lợn rừng đen to mập phóng đi tố cáo với Layminducôpơ.

Layminducôpơ sớm đã biết ý muốn của Ma vương, nhưng cố ý làm ra vẻ không biết:

- Lơxinxưpơ! Ngươi đi đâu đấy?

Lữxinxưpơ đáp:

- Cỏ trường thọ ở chỗ tôi đã bị Sundenphatin lây đi mất, nước hồi sinh ở chỗ tôi cũng bị múc trộm mât. Tôi đến để đi đuổi nó!

Layminducôpơ nói:

- Hôm qua khí trời vừa sáng, Sundenphatin đã cưỡi trên lưng tuân mã màu hạt dẻ chạy qua đây. Lơxinxưpơ, sao hôm nay ngươi mói tới? Kể về tài cán, nhà ngươi củng có tài đâ'y, nhưng chẳng tài bằng Sun- denphatin! Ngựa của ngươi cưỡi cũng chạy nhanh đây, nhưng chẳng nhanh bằng ngựa của Sundenphatin! Dao của ngươi sắc đấy, nhưng chẳng sắc bằng dao của Sundenphatin! Trên đường đi, Sundenphatin còn cắmh àng ngàn hàng vạn cọc gỗ, lây phân ngựa khô đốt thành hàng ngàn, hàng vạn đống lửa dọc đường. Sundenphatin tay vung kiếm sắc chém sừng mao ngưu! (Một loại trâu rừng ở vùng tây bắc và tây nam Trung Quốc, mình rât dài, trên lưng mọc đầy lông đen dài hàng tấic, trên đầu có một cặp sừng dài rất lợi hại. Loại trâu này rất khoẻ và rất dữ tợn) khô cứng thành hai đoạn, giương cung lắp tên bắn xuyên qua đá tảng lấy đường đi. Lơxinxưpơ, nhà ngươi đừng nghĩ tới chuyện đuổi kịp Sundenphatin nữa!

Nghe thấy vậy, Loxinxưpơ trong lòng rất tức giận, chẳng nói chẳng rằng, giở ngay phép yêu ra. Miệng hắn lập tức phun ra một luồng khói trắng và một luồng khói đen. Mặt đất liền nổi lên một trận cuồng phong dữ dội, bụi bay mũ mịt, đứng cách ba thước cũng không nhìn rõ. Thấy khí thế hung mãnh của Loxinxưpơ, Sundenphatin liền vội chạy đến Dôôđôtrôgô để tránh nạn. Trong lúc lo lắng, luông cuông, Sundenphatin ngã lăn từ trên mình ngựa xuống, một lúc lâu mới đứng dậy được. Nước hồi sính trong sừng trâu bị đổ ra hết. Nước hồi sinh bắn tung toé khắp suối khe, khắp trời đất, hầu như chỗ nào cũng có. Nước hồi sinh bắn lên trời, trên trời liền hiện ra dày đặc những vì sao. Nước bắn xuống đất, mặt đất liền tnọc đầy cỏ xanh. Nước bắn vào mặt tròi, mặt tròi hiện ra ấm áp. Nước bắn vào mặt trăng, mặt trăng hiện ra sáng vằng vặc. Nước bắn lên núi, trên núi mọc đầy tùng bách xanh rờn. Nước bắn xuống khe suối, nước suối chảy đầy khe. Nước bắn lên đỉnh Mai Hoa Lãnh, noi phân chia ranh giói giữa thần Sáng và thần Tối; từ đó, hoa mai trên núi một năm nở hai lần. Nước bắn vào các mỏm đá, các tổ ong dưới khe đá mỗi ngày một nhiều. Nước hắn xuông hồ xuống biển, cá dưới hồ dưói biển cũng mỗi ngày một lắm.

Vì tìm thuốc trường sinh bất tử, Sundenphatin đã chịu đói, chịu rét, vượt qua muôn núi ngàn sông, vượt qua mọi khó khăn nguy hiểm, cuối cùng đã tìm được cỏ trường thọ và nước hồi sinh. Tuy thuốc trường sinh bất tử, không cứu sống được cha mẹ Sundenphatin nhưng nước hồi sinh chàng lấy về đã rẩy tưới khắp noi. Từ đó, trên mặt đất mọc đầy cỏ cây xanh thẳm, núi rừng trở thành nơi nhảy múa của muôn loài cầm thú, trần gian nở đầy nhửng đoá hoa tưoi đẹp, kết thành những trái cây chín mong. Mặt đất trở nên càng xinh đẹp đáng yêu và hạnh phúc.

PTS. LÃ DUY LAN - Nước mắt Hồ Ly