"Bách nghệ khôi hài" hay còn gọi "trình nghề", một trò vui được diễn vào mỗi dịp xuân về tết đến có gốc từ thời Hùng Vương dựng nước.

Trên lưng chừng sườn núi Tản về phía địa phận xã Tân Lĩnh, huyện Ba Vì, có một cái ao sâu. Ao nhỏ nhưng bốn mùa lúc nào nước cũng trong xanh và sâu thẳm. Dân địa phương gọi đó là Ao Vua. Tục truyền, nước ở ao Vua vốn là nước "Vua Thủy" dâng lên để đánh Sơn Tinh ngày trước.

Ở địa phận xã Minh Quang, phía tây núi Ba Vì có một con ngòi lớn từ sông Đà ăn thông vào chân núi. Tục truyền đó là dấu vết con đường tiến quân của Thủy Tinh ngày trước.

Song song với việc thờ Tứ vị Thánh Mẫu tín ngưỡng tam tứ phủ gắn với việc thờ Đức Vua cha; gồm Vua cha ngọc hoàng (vua Trời); Vua cha Bát hải (vua nước); Vua cha Diêm vương (Vua đất); Vua cha Nhạc phủ (Vua thượng ngàn).

Bát Hải Động Đình là con của Lạc Long Quân, ông là đấng Minh Vương của Thủy Phủ, ngự miền đại dương sâu thẳm, là chúa của muôn loài thủy tộc, trị vì tám cửa biển nước Nam. Ông chính là thân phụ của Xích Lân Long Nữ Thoải Phủ Đệ Tam Công Chúa, dinh cơ chính là hồ Động Đình. Một trong tứ vị vua cha của Việt Nam. Lại có thuyết cho nhạc phụ của ông là Kinh Dương Vương.

Giáp chân núi Chẹ có một cái đầm sau gọi là đầm Gà. Tục truyền, ở quanh đầm ấy ngày xưa đã xảy ra một trận đánh lớn giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh.

Hùng Vương truyền đến đời vua thứ mười tám thì có một người con gái tên gọi là Mỵ Nương, sắc đẹp tuyệt trần. Mỵ Nương được vua cha thương yêu rất mực. Nhà vua muốn kén cho nàng một người chồng thật xứng đáng.

Ngày xưa, có một người tiều phu cứ sáng tinh mơ thì vác búa vào rừng đốn củi. Mọi lần, anh chặt một ít cây khô ở rừng, được nặng gánh thì trở về; nhưng lần này anh định chặt thêm một cây gỗ cứng để đem về chống túp lều tranh, nên anh phải đi vào rừng sâu. Ðang đi, anh chợt nghe có tiếng trẻ khóc. Anh đứng lại nghe xem tiếng khóc ấy ở đâu đưa lại thì thấy ở phía trước mặt, dưới một lùm cây to, có một con dê rừng rất lớn đang lấy chân trước bới một đống cỏ khô, tiếng trẻ khóc ở đống cỏ đưa ra.

Ngày ấy, Thủy Tinh rất tức giận vì mang lễ vật đến chậm. Không lấy được Mỵ Nương, Thủy tinh bèn kéo hết quân đuổi theo đám cưới của Sơn Tinh. Đuổi đến sông Đà thì trời đã muộn. Quân của Sơn Tinh đã qua sông từ lâu, nước đã trong rồi.

Tục truyền, khi Thủy Tinh đem lễ vật tới xin cưới con gái Hùng Vương thì Sơn Tinh đã đưa công chúa Mỵ Nương về núi Tản từ lâu. Vừa ghen vừa tức, Thủy Tinh bèn dâng nước biển Đông lên đánh Sơn Tinh.

Thêm một sự tích nữa về hậu cuộc chiến giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh.
Tục truyền là, sau khi Sơn Tinh được Hùng Vương cho đón công chúa Mỵ Nương về núi Tản Viên làm vợ, Thủy Tinh rất tức giận. Hắn kéo hết quân tướng từ biển Đông lên đánh Sơn Tinh.

Truyền thuyết nói về Mẫu Thượng Ngàn, con gái của Sơn Tinh (tức Tàn Viên Sơn Thánh) và công chúa Mỵ Nương (trong truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh cùng cầu hồn Mỵ Nương, con gái vua Hùng).

Vào thời kì nước Việt ta bị Đông Hán cai trị, bọn giặc tầu ra sức bóc lột, con dân chịu muôn cảnh lầm than cơ cực. Một hôm kia có vị lương y hiệu là Vũ Chất lên non cao tìm thảo dược vô tình đi ngang miếu thờ Sơn Tinh Công Chúa,

Xưa kia, nước Việt dựng nền cõi Nam, sao ngưu đẩu phân chia cương giới, từ 18 đời Hùng truyền lại dấu tích 2622 năm. Đời cha truyền con nối đều xưng là Hùng Vương. Là nước văn hiến sơn hà thống nhất. Đấy là tổ tiên của Bách Việt.