Nữ thần Chalchiuhtlicue

Chalchiuhtlicue là nữ thần của nước, sông, suối, biển, bão và rửa tội. Đồng thời nàng còn là nữ thần của sinh nở. Ngoài tên như tên, nàng được Tlaxcalans, kẻ thù người Aztec gọi là Matlalcueitl. Chalchiuhtlicue là một vị thần quan trọng.

Tên Chalchiuhtlicue có nghĩa là "Chiếc váy màu ngọc bích", còn Matlalcueitl là "Chủ nhân bộ xiêm y màu lục". Nàng là vợ hoặc em gái của thần mưa Tlaloc và mẹ của thần mặt trăng Tecciztecatl. Con trai nàng được mệnh danh là "Vị thần tới từ vùng đất của sên biển". Nàng cùng chồng cai trị vùng đất của Tlalocan. Giống các vị thần nước khác, Chalchiuhtlicue cũng có biểu tượng là con rắn.

Kể lại rằng một lần Tlaloc quá chuyên quyền, khiến vợ nổi giận. Nàng đã giáng xuống nhân gian 52 năm mưa liên tiếp, gây ra một trận lũ lụt lớn khiến bốn thế giới bị phá hủy. Nhưng nàng đã xây một cây cầu nối trời và đất, để những người tôn thờ nàng đi qua đấy, an toàn trong cơn lũ. Còn những người thường khác bị biến thành cá, như vậy sẽ không bị chết đuối. Trận lũ này đã làm sạch cho nhân loại. Nên thế giới đang sống bây giờ được quy định là thế giới thứ năm. Theo truyền thuyết nào đó, nàng là vợ của Xiuhtecuhtli.

Năm 2008, nhóm nhà khảo cổ học do Saburo Sugiyama dẫn đầu đã tìm thấy ngôi mộ chứa tài liệu quan trọng ghi chép lịch sử Teotihuacán. Teotihuacán là một thành phố cổ đông dân và rộng lớn, tại đây có khoảng hơn 100,000 dân cư. Đây là nơi có kim tự tháp mặt trời thờ Tlaloc và kim tự tháp mặt trăng thờ Chalchiuhtlicue. Ngôi mộ họ tìm thấy được xác nhận là dành cho nữ thần. Bên trong đấy là một người đàn ông, một con chó sói, báo đốm, lông sư tử, rắn, chim và xương, cùng 400 hiện vật khác nhau. Trong đó có những viên ngọc nefrit lục, tượng làm từ đá vỏ chai (obsidian), dao chuyên dùng cho các nghi lễ... Tại hầm mộ, các nhà khảo cổ cũng tìm thấy những bức bích họa miêu tả tôn giáo cũ sơn màu đỏ và xanh lục, một số miêu tả chu kì mưa trong nông nghiệp. Khi tìm kiếm bên trong kim tự tháp mặt trăng, họ trông thấy tượng của nữ thần. Sau này đã được chuyển tới El Museo Nacional de Antropologia tại thành phố Mexico.

Nàng là nữ thần nước, song cũng là hiện thân của vẻ đẹp trẻ trung và nhiệt huyết tuổi thanh xuân. Đôi lúc biểu tượng của nàng là trái tim con người. Trong thần thoại Aztec có năm mặt trời, và nàng là người trị vì mặt trời thứ tư. Chalchiutlicue đã sinh ra cây trồng, bảo hộ cho trẻ em và phụ nữ.