Bán mộng

Dukítsi (Youkitchi) và Môxukê (Mosouké) là đôi bạn thân. Dukítsi là chàng trai vui vẻ, phóng túng, còn Môxukê thì trái lại, anh nghiêm trang và khá thận trọng. Mặc dù tính tình khác nhau, nhưng trong hai người nếu người nào bận công việc mua bán phải đi xa - quả vậy, họ đều là thương gia - thì người kia trông ngóng mãi cho đến khi bạn về mới thôi.

Một hôm, hai người cùng đi với nhau. Trời ban ngày nóng nực, cho nên khi đến bìa rừng, họ sung sướng được nằm dài dưới bóng thông mát mẻ. Chỉ nằm một lát là Dukítsi ngủ say liền.

Môxukê nhìn bạn ngủ, anh thở dài thầm nghĩ :

- Anh ta ngủ khỏe thật, ngủ ngoài trời ngon lành cũng như ngủ ở trong nhà. Mình không thể như anh ta được, mình sợ bị mất trộm. Tuy vậy, ngủ một chút cũng hay. Nhưng khổ nỗi mình không ngủ ngoài trời được.

Trong khi Môxukê nghĩ ngợi như thế, anh bỗng thấy một con ong vò vẽ từ lỗ mũi bên trái của bạn bò ra. Anh ngạc nhiên nhìn con ong. Nó bay lên tận cây thông nằm chơ vơ trên ngọn núi đá, quay quanh ba vòng cây thông rồi bay xuống, chui vào lỗ mũi bên phải của bạn, chưa bao giờ Muxôkê thấy chuyện lạ như thế này.

Bỗng Dukítsi thức dậy, anh ngồi lên, cười nói :

- Môxukê, mình vừa nằm mơ một giấc mơ kì diệu. Để mình kể cho cậu nghe. Mình nằm mơ thấy một cây thông mọc trên đỉnh một ngọn núi đá thật cao, ừ, giống như cây thông cậu thấy kia kìa; một con ong vò vẽ bay quanh ba vòng thân cây vừa vo ve nói: "Ngươi hãy đào chỗ này đi; ngươi phải đào chỗ này lên". - Và mình đào thật, mình tìm thấy một cái bình lớn đựng đầy tiền vàng. Cả đời mình chưa bao giờ thấy nhiều tiền bạc như thế, ngoại trừ nằm mơ.

- Đúng, đúng là một giấc mơ lạ lùng,- Môxukê đáp - nếu là cậu, mình sẽ đào quanh chỗ cây thông kia kìa.

- Nhưng tại sao phải làm thế chứ, mình không nhọc xác như thế khi trời nóng nực như thế này vì một giấc mộng vu vơ. Tốt hơn là chúng ta nên lên đường để đến thành phố cho đúng giờ.

Nhưng Môxukê không chịu nghe. Anh vẫn nói tiếp.

- Một giấc mộng như thế này có ý nghĩa lắm chứ. Nếu cậu không muốn thì để mình đào thử. Mình muốn đề nghị với cậu như thế này: cậu bán giấc mộng của cậu cho mình.

Dukítsi cười ngặt ngẽo rồi đáp:

- Kinh doanh khá đấy. Còn mình, mình không bao giờ bán mộng. Cậu đề nghị cho mình cái gì?

- Cậu đã nói có một đống tiền vàng. Mình không biết chính xác; mình là bạn cậu, mình không muốn gây thiệt hại cho cậu. Cậu cứ nói ước chừng giấc mộng ấy có bao nhiêu.

Sau một hồi thảo luận ngắn, hai người đi đến chỗ thỏa thuận nhau về số tiền. Môxukê mua lại giấc mộng của bạn hết ba trăm đồng bạc lớn.

- Chưa bao giờ mình buôn bán một việc như thế này. Đem một số tiền lớn để mua một giấc mộng vu vơ, - Dukítsi cười nói. - Mà thôi, bây giờ ta mau lên, đi cho rồi để lại chậm trễ công việc mua bán.

Đôi bạn nói chuyện rất to, vì họ tưởng chỉ có hai người với nhau thôi. Họ không ngờ đã có gã keo kiệt Kátsiêmông nghe được câu chuyện của họ. Gã cũng trên đường đi ra thành phố và đang nằm nghỉ ở bìa rừng. Gã ngủ, nhưng giọng của hai chàng thương gia đã đánh thức gã dậy. Bây giờ gã cười nham nhở:

Thật là những con người chân thật. Mua một giấc mộng. May thay là họ nói chuyện to tiếng. Bây giờ thì ta biết kho tàng nằm ở đâu và ta sẽ có kho tàng mà không mất gì hết.

Katsiêmông không ra chợ nữa, gã vội leo lên ngọn núi đá. Rồi gã đào quanh gốc cây thông cho đến khi tìm thấy một vật cứng mới thôi. Gã cẩn thận đào tiếp và cuối cùng lấy một hũ có bụng phình lớn chứa đầy tiền vàng. Katsiêmông đập bể cái hũ, rồi lấy tiến vàng bỏ hết vào cái túi xách gã luôn luôn mang theo bên người. Đến thành phố, gã dùng tiền bạc này mua một quán trọ và trở nên người giàu có. Nhưng số vàng này không mang lại hạnh phúc cho gã. Sau một thời gian, gã không những mất số vàng gã đã tìm được thôi, mà mất tất cả vốn liếng gã có trước đó nữa, chẳng bao lâu sau gã đi ăn mày.

Ở thành phố, khi Môxukê làm xong công việc mua bán, anh chia tay Dukítsi để quay về nơi đã mua mộng. Khi anh thấy đất quanh cây thông bị đào lên và có những mảnh vỡ của cái hũ nằm quanh đấy, anh vô cùng thất vọng.

Đã có kẻ nào ra tay đào lấy kho tàng rồi, - anh buồn bã nhủ thầm. Anh nhìn những mảnh vỡ. Bỗng anh ngồi sụp xuống, vì anh trông thấy trên một mảnh vỡ có một hàng chữ : "thứ nhất trong bảy"

Thứ nhất trong bảy nghĩa là còn sáu bình nữa ở dưới đất, - anh tự nhủ, rồi hăng hái ra sức đào. Và quả đúng thế, anh lần lướt tìm ra sáu cái bình nữa dưới đất, mỗi cái đựng đầy tiền vàng.

Môxukê cho xây ở thành phố một phòng trọ thật lớn lấy tên là "bình phình bụng".

Anh sống hạnh phúc ở đây cho đến ngày cuối đời.

Dukítsi thường đến thăm anh, và thường chào bạn đại để bằng câu:

- Sao Môxukê, cậu khỏe chứ? Mình đến để xem giấc mộng của mình ra sao rồi.

Và đôi bạn vỗ vai nhau cười lớn. Mỗi lần như vậy, Môxukê tiếp bạn rượu xakê ngon nhất đựng trong cái bình phình bụng to nhất.