Người thợ mộc và nhà hoạ sĩ

Ngay xưa, dưới trướng một vị quốc vương có hai quan đại thần, một người là hoạ sĩ, một người là thợ mộc, mỗi người có một tài riêng.
Hoạ sĩ rất ghen ghét với người thợ mộc, chỉ tìm cách giết hại ông để được quốc vương trọng dụng riêng mình.
Đúng dịp đó, quốc vương qua đời, tiểu quốc vương lên nối ngôi, luôn tưởng nhớ tới cha mình. Thừa cơ đó, một hôm hoạ sĩ tâu với tiểu quốc vương:
- Tâu quốc vương, đêm qua hạ thần nằm mộng được gặp đức phụ vương sống rất vui sướng trên Thiên đình. Người muốn dựng một toà cung điện trên đó, nhưng chưa tìm được thợ giỏi, nên muốn bệ hạ phái cho một người thợ mộc lên Thiên đình dựng cung điện cho Người.
Tiểu quốc vương nghe vậy rất vui vẻ, liền hỏi:
- Thợ mộc làm sao mà lên Thiên đình được?
Hoạ sĩ bèn tâu:
- Muôn tâu, đức phụ vương truyền rằng hãy xếp rất nhiều củi thành đống trong sân, đặt người thợ mộc vào giữa rồi đốt đống củi, người thợ mộc sẽ cưỡi lửa khói mà bay lên trời.
Tiểu quốc vương nghe xong bèn ra lệnh cho người thợ mộc phải lên trời. Người thợ mộc biết rằng đây là do hoạ sĩ muốn hại mình, nhưng lệnh của quốc vương đâu dám không tuân, đành nói:
- Tâu bệ hạ, xin hãy để cho thần sửa soạn.
Trở về nhà, người thợ mộc liền đem chuyện đó kể lại cho vợ nghe. Bà vợ là người rất thông minh, khuyên chồng không nên lo lắng. Hai vợ chồng lặng lẽ đào một đường hầm, từ nhà thông thẳng tới sân đốt, để khi nào đốt lửa, người thợ mộc sẽ theo đường hầm mà chạy về nhà.
Đường hầm đào xong, người thợ mộc liền vào tâu vói quốc vương:
- Tâu bệ hạ, thần đã sửa soạn xong, có thể lên đường được rồi!
Hôm sau, hàng ngàn người ăn mặc rất chỉnh tề, mang theo rìu và cưa bước vào trong đống củi. Những người đốt củi liền châm lửa đốt. Trong khi làn khói đen dày đặc đang toả ra, người thợ mộc đã theo đường hầm quay về nhà.
Được ít lâu, người thợ mộc bỗng nhiên lại xuất hiện trong cung vua. Tiểu quôc vương trông thấy rất lấy làm mừng liền hỏi ngay:
- Cung điện của phụ vương ta đã làm xong rồi à?
Người thợ mộc nói:
- Tâu bệ hạ; đã làm xong. Nhưng trên Thiên đình không tìm đâu ra một hoạ sĩ, đức phụ vương muốn bệ hạ phái một hoạ sĩ lên Thiên đình để vẽ trong cung điện của Người.
Tiểu quốc vương truyền lệnh đó cho hoạ sĩ, bắt hoạ sĩ phải lên Thiên đình vẽ tranh.
Vừa nghe thày vậy, hoạ sĩ rất kinh hãi. Hắn không ngờ người thợ mộc vẫn còn sống. Tuy trong lòng rất lo lắng nhưng không thể không nhận lòi, hắn đành run rẩy nói:
Tâu bệ hạ, xin tuân lệnh!
Tới ngày lên dàn lửa, hoạ sĩ mặc bộ quần áo mới, nước mắt giàn giụa. Hắn bị mọi người đẩy ra khỏi đám đông. Hắn bước vào đống củi. Những người đốt củi liền châm lửa đốt. Một lát sau hắn đã bị ngọn lửa thiêu sống.

Ở Mông Cổ cũng có một truyện dân gian hệt như truyện này. Chỉ khác nhà hoạ sĩ ở đây được thay bằng một vị Lạt Ma (thầy tu). Tình tiết và diễn biến của truyện hoàn toàn như trong truyện này. (Xem truyện Lạt Ma và người thợ mộc)