Đem bán bóng cây

Ngày xưa, ở làng kia có một gã nhà giàu. Ngôi nhà của gã nằm ngay bên đường, còn trước cổng có một cây dâu đã nhiều năm, to lớn um tùm.
Lần ấy, một bác dân nghèo đi qua, dừng chân nghỉ lại dưới bóng mát của cây dâu. Gã nhà giàu chạy ra, sừng sộ với khách qua đường:
- Này nhà anh kia, không được ngồi ở đấy, cuốn xéo ngay đi!
- Sao lại cuốn xéo? Căn cớ gì thê nhỉ? Thê nếu tôi cứ muốn ngồi ở đây thì sao? - Bác dân nghèo cãi lại.
- Cây dâu này là của nhà ta đấy. Ta chăm bẵm, tưới tắm cho nó, thì nó mới lớn lên, cành lá rậm rạp thế này. Vì thế bóng cây cũng thuộc ta. - Gã nhà giàu giảng giải.
- Nếu như vậy thì ông bán cho tôi cái bóng mát này. Dù không nhiều nhặn gỉ, nhưng tôi cũng trả tiền ông hẳn hoi. - Bác dân nghèo dạm hỏi.
Nghe thấy mấy tiếng "tôi cũng sẽ trả tiền...", gã nhà giàu hớn hở nhận lời ngay:
- Hề! Như vậy thì lại là chuyện khác. Tôi có thể bán cái bóng mát cho ông.
Tình cờ lúc ẩy có mặt mấy người làm chứng, thế là cuộc mua bán được thoả thuận.
Từ đấy, hàng ngày bác nhà nghèo đến đây để tận hưởng cái bóng cây dâu mát mẻ. Bóng cây ngả đến đâu bác xích đến đấy nằm ngồi thoải mái. Bóng cây ngả vào trong sân, bác vào đó nghỉ ngơi; bóng cây ngả tới bếp, bác vào bếp ngồi; bóng cây ngả tới nhà khách hóng gió, bác nhà nghèo đến đấy và cũng đàng hoàng ngả ngốn. Đôi khi bác chỉ đi một mình, nhưng nhiều lần bác rủ theo khá đông bạn bè quen thuộc. Có khi bác còn cho cả trâu bò, lừa ngựa của bạn bè đến trú nắng.
Gã nhà giàu không chịu nổi nữa, nổi cáu:
- Này, tại sao nhà anh dám vào sân, vào cả nhà hóng mát? Anh không có được quyền như vậy!
- Không phải tôi đã mua của ông cái bóng mát cây dâu này rồi ư? - Bác nhà nghèo cãi lại. - Như vậy thì bóng cây đổ đến đâu tôi có quyền nằm ngồi ở đấy.
Dù có bực tức đến thế nào đi nữa, gã nhà giàu cũng đành chịu không làm gì được.
Một bận có khách đến choi, gã nhà giàu tiếp đón họ tại nhà hóng mát. Bác nhà nghèo, không thèm để ý gì, xồng xộc vào nhà hóng mát, ngồi xuống nghỉ trong bóng mát. Khách khứa ngạc nhiên nhìn bác: Họ thấy chuyện thật là lạ. Nhưng sau khi vỡ chuyện ra, họ phá lên cười. Bác nhà nghèo cũng được một trận cùng cười thoải mái.
Sau lần đó, mọi người nhạo báng gã nhà giàu đến mức gã không còn chịu đựng được nữa, đành chuyển đến một noi khác ở.
Còn bác nhà nghèo vào ở nhà của hắn, nơi chủ trước buộc ngựa cưỡi, bác buộc con lừa chở đồ. Còn dưới bóng cây dâu mát mẻ mọi người tha hồ đến nghỉ ngơi.

THUỲ TOÀN dịch
(Theo bản tiếng Nga)
PTS. LÃ DUY LAN - Chàng Mọt Sách