Mười hai bà mụ

Ngày xưa, khi mặt đất lúc mới phân khai còn ẩm ướt lại đen tối mù mịt. Lúc đó có hai nữ thần Mặt trời và Mặt trăng được lệnh của Ngọc Hoàng, bắt đầu xuất hiện để vừa chiếu cho sáng khắp mọi nơi vừa hun nóng cho khô ráo mặt đất.

(đọc thêm thần thoại hay về Nữ thần mặt trời và nữ thần mặt trăng)

Sự tích hai nữ thần ấy sẽ kể ở một đoạn sau. Đây nói chuyện Ngọc Hoàng, từ lúc mọi công việc kiến thiết vũ trụ đã xong mới bắt đầu nghĩ đến chuyện sáng tạo ra vạn vật. Không hiểu Ngọc Hoàng làm như thế nào nhưng chỉ nghe nói rằng ông ta trước hết dùng những chất cặn còn sót lại trong trời đất, nặn ra đủ mọi giống vật từ những con to lớn như voi, tê ngưu, cọp đến những vật bé tí như sâu, kiến, bọ, trùng v.v. . . Sau đó, Ngọc Hoàng mới gạn lấy chất  trong, chất tinh tuý rồi nặn ra một giống vật khác một cách công phu hơn. Đó là  loài người. Và cũng vì thế mà loài người khôn hơn vạn vật.

Riêng về việc nặn ra giống người, Ngọc Hoàng khoán trắng cho mười hai nữ thần khéo tay mà sau này chúng ta thường gọi là mười hai Bà mụ, Sự tích của mười hai vị nữ thần ấy hiện nay chúng ta chỉ còn biết một cách lờ mờ. Có thuyết nói đó là những thần giúp việc cho Ngọc Hoàng từ lúc ông ta mới có ý định sáng tạo ra loài người. Nhưng cũng có thuyết lại cho đó là những thần được Ngọc Hoàng giao phó cho trách nhiệm sau khi ông ta đã sáng tạo ra đủ số lượng người và vật ở hạ giới.

Về chỗ nào cũng cần phải nói thêm cho rõ. Số là những người theo thuyết  này thì cho là trong vũ trụ từ lúc kiến thiết xây dựng xong số lượng thần người  và vật cũng như số lượng đất, nước, hơi v.v ... đều có hạn không thêm vào mà cũng không bới đi một mảy may nào. Người đến khi chết có thể thành người lại, nhưng cũng có thể thành vật hoặc thành thần. Thần và vật cũng thế. Họ cũng có thể có lúc thành người sau khi chết nếu được Ngọc Hoàng hay bộ hạ của Ngọc Hoàng phụ trách công việc đó đồng ý. Mười hai Bà mụ chỉ là những vị thần có  nhiệm vụ nắn lại cơ thể cho một người nào đó khi được lệnh đầu thai làm người.

Lại có người cho mười hai nữ thần đó mỗi người giữ một công việc riêng: người nắn về tai, người nắn về mắt, người về tứ chi, người về sinh thực khi, người dạy nói, cười v.v... Nhưng cũng có nhiều người thì lại cho rằng công việc của mười hai nữ thần không phân biệt. Họ làm việc tập thể mà không phân công.

Việc đó chúng ta cũng không rõ chi tiết, chỉ biết rằng mỗi một người ra đời ở cõi trần đều phải qua tay 12 nữ thần chăm nom nặn mặt mũi chân tay, dạy cho nói cười khi còn đỏ hỏn. Các nữ thần đó không có trách nhiệm gì về thọ yểu của người mà mình chế tạo. Mỗi một khuyết điểm đều do cả mười hai nữ thần chịu chung. Cho nên trước đây từng có một thi sĩ trách cả mười hai nữ thần bằng hai câu thơ:

Mười hai Bà mụ ghét chi nhau,

Đem các xuân tình vứt bỏ đâu...

Về sự đã chế tạo ra một con người mà quên mất không có sinh thực khí.

(Theo NGUYỄN ĐỔNG CHI)

Danh sách 12 bà Mụ, mỗi bà kiêm một việc trong sinh nở giáo dưỡng, bao gồm:
1.    Mụ bà Trần Tứ Nương coi việc sanh đẻ (chú sanh)
2.    Mụ bà Vạn Tứ Nương coi việc thai nghén (chú thai)
3.    Mụ bà Lâm Cửu Nương coi việc thụ thai (thủ thai)
4.    Mụ bà Lưu Thất Nương coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé (chú nam nữ).
5.    Mụ bà Lâm Nhất Nương coi việc chăm sóc bào thai (an thai)
6.    Mụ bà Lý Đại Nương coi việc chuyển dạ (chuyển sanh)
7.    Mụ bà Hứa Đại Nương coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)
8.    Mụ bà Cao Tứ Nương coi việc ở cữ (dưỡng sanh)
9.    Mụ bà Tăng Ngũ Nương coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)
10.  Mụ bà Mã Ngũ Nương coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)
11.  Mụ bà Trúc Ngũ Nương coi việc giữ trẻ (bảo tử)
12.  Mụ bà Nguyễn Tam Nương coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ (giám sanh).
Theo sách Đài Bắc thị tuế thời ký, tại Từ Hựu Cung Sơn ở Đài Bắc lại cung phụng tới 13 bà mẹ sanh, thêm một bà Đỗ Ngọc Nương chuyên đỡ đẻ (tiếp sanh)