Xtapay là một nữ quái trong thần thoại Maya, chuyên đi lừa đàn ông vào rừng, làm tình rồi hóa thành mãng xà để ăn thịt họ (con nữ yêu này khá giống yêu nữ Mandarangkal trong thần thoại Philipines). Theo một vài nạn nhân may mắn sống sót thì Xtapay có ngoại hình vô cùng xinh đẹp với mái tóc dài chấm gót.
Nguồn gốc của Xtapay được kể lại trong 1 câu chuyện. Theo đó thuở xưa ở 1 ngôi làng nọ, có 2 cô gái vô cùng xinh đẹp tên là Xkeban và Utz-colel. Trong khi Xkeban là một cô gái vô cùng đa tình và qua lại với nhiều người đàn ông, thì Utz-colel lại giữ mình trong sạch, không lăng nhăng tình ái. Thế nhưng Xkeban lại là một cô gái vô cùng tốt bụng và hay đi giúp đỡ mọi người,còn Utz-colel lại luôn kiêu ngạo và khinh thường mọi người. Thế nhưng người dân làng lại rất ghét Xkeban và yêu quý Utz-colel.