Nữ thần của tình yêu và chiến tranh Inanna

Nữ thần Inanna, hay còn có tên Ishtar là vị nữ thần Lưỡng Hà của tình yêu, sắc dục và chiến tranh, là thần bảo hộ thành Uruk. Nàng đôi khi được xem là nữ thần của thiên đường và của sao mai.

Nàng là con gái của thần mặt trăng Nanna (Sin) và nữ thần Sậy Ningal, tức cháu nội của phong thần Enlil Nàng có một người anh trai sinh đôi vô cùng thân thiết là thần ánh sáng Utu (thần mặt trời Shamash), và một người chị gái thù địch là nữ thần địa ngục Ereshkigal. Nàng xinh đẹp, quyến rũ lại rất oai hùng, luôn xuất hiện trong hình ảnh trên tay cầm binh khí, một bàn chân đang dẫm lên một con sư tử. Tính khí của Inanna thất thường, nàng bảo vệ những gì mình yêu thích và cũng sẵn sàng tiêu diệt điều chướng tai, để rồi đôi khi gây ra những tai họa khủng khiếp. Tuy nhiên Ishtar có một tiểu sử khá là... khó thống nhất. Trong bộ sử thi Gilgames, dân thành Uruk lại kể Ishtar là con gái của thần tối cao cai trị bầu trời Anu. Bà đôi khi được coi là con gái của thần không khí Enlil.

Biểu tượng của Ishtar là ngôi sao tám cánh tượng trưng cho sao mai, và loài sư tử - tượng trưng cho sức mạnh. Ishtar được mô tả là có ngoại hình vô cùng xinh đẹp, có thể khiến bất cứ ai mê đắm, nhưng cũng rất dữ dội. Trên người nữ thần này luôn đeo cùng lúc cả trang sức và vũ khí.

Ishtar là một nữ thần cực kì đa tình. Theo lời Gilgames, số người tình của Ishtar là không thể đong đếm. Tình yêu theo kiểu của Ishtar giống như chinh phục bằng chiến tranh: Ishtar yêu quý tiếng hót một con sơn tước, nhưng rồi lại bẻ cánh và giam cầm nó. Ishtar yêu quý một vẻ hùng dũng của con mãnh sư, để rồi lại giết và lột da nó. Ishtar yêu quý sức lực của những con ngựa chiến, và rồi khoác lên cho nó bộ yên cương và giáng xuống nó những đòn roi. Bà cũng rất tự ái, khi bị Gilgames từ chối, Ishtar đã cử con thiên ngưu - Bull of Heaven xuống tàn phá vương quốc của Gilgames.

Chính do cái tính cách đặc biệt này, nên Ishtar vướng vào không biết bao nhiêu vụ lùm xùm tai tiếng, với vai trò nạn nhân hay thủ phạm cũng đủ cả.

Inanna thuở ban đầu trinh trắng và trong sáng, cho đến khi sự tò mò đã khiến nàng xin ông anh sinh đôi Utu cho biết. Utu đã dẫn Inanna xuống địa ngục ăn trái táo tri thức. Kể từ đó mà nàng thông thạo mọi chuyện ái ân cuộc đời, và trở thành vị nữ thần bảo hộ cho sắc dục. (Phải chăng câu chuyện này ẩn dụ cho việc Inanna và Utu đã có một mối quan hệ loạn luân). Nàng từ đó cũng biết toan tính và mưu mô. Một giai thoại kể về sự tích Inanna lừa thần Enki một vố đau đớn. Khi đó Inanna đến thành Eridu thăm thần Enki. Nàng chuốc cho Enki say mèm rồi nhân lúc cao hứng, Enki ban tặng cho Inanna tất cả mọi "phẩm giá" của thần linh, từ chức thần, vương miện, ngôi vương thiên đình, những chức danh, khả năng xuống địa ngục, khả năng tạo hồng thủy, kỹ nghệ làm tình, trí tuệ và sự lành nghề... Sau đó ông còn sai lính đưa Inanna trở về an toàn trên chiến thuyền Thiên đàng. Đến khi tỉnh rượu, Enki mới tá hỏa rằng mình đã trao hết, hết tất cả cho vị nữ thần kia, còn mỗi cái thân là chưa mất. Ông sai đội quân quái vật đuổi theo Inanna trước khi nàng cập bến thành Uruk, nhưng lũ quái vật đã bị cô nữ tì Ninshubur chặn đứng. Inanna đem tất cả "phẩm giá thần linh" tới, đưa thành Uruk vượt trội hơn hẳn thành Eridu về sức mạnh.

Nàng lại biết ghen tức, ghen với một... quả núi. Núi Ebih quá hùng vĩ và tráng lệ khiến Inanna tị nạnh với sắc đẹp của nó. Núi đẹp nhất trên đời nàng chỉ đẹp nhì thế gian, thế là vị nữ thần cho núi ăn quả táo độc... à lộn, búng phép cho quả núi nổ tung. Nhanh và gọn! Rồi, nàng cũng biết giận dữ. Gã làm vườn mù Shukaletuda nhân lúc nàng ngủ quên dưới gốc cây dương đã cưỡng hiếp nàng. Inanna tức giận gieo rắc dịch bệnh khắp thế giới và biến nước sông thành huyết. Rồi nàng xin thần Enki ban cho phép bay lượn để lùng sục khắp nơi tìm ra gã tiện nhân. Inanna bắt được Shukaletuda đang lẩn trốn, mặc những lời van nài và xử hắn tội chết.

Chồng của Inanna là thần Nông nghiệp Dumuzid. Tương truyền khi nàng đến tuổi cập kê, anh trai Utu đã dẫn nàng đến hỏi cưới một trong hai, anh nông dân Enkimdu và anh chăn cừu Dumuzid. Ban đầu Inanna có cảm tình hơn với người nông dân, nhưng Utu đã giúp Dumuzid dâng lên nàng những món quà giá trị hơn. Nhờ vậy Inanna quyết định cưới Dumuzid làm chồng.

Giai thoại quan trọng nhất về nữ thần Inanna/Ishtar là chuyến hành trình của nàng xuống địa ngục hòng chiếm quyền cai quản địa ngục từ người chị gái là nữ thần Ereshkigal. Địa ngục có bảy cánh cổng, để xuống đó, hễ bước qua một cánh cổng, Inanna phải cởi bỏ một thứ trên người. Cho đến khi qua cánh cổng thứ bảy, nàng đã không còn mảnh vải che thân và mất đi toàn bộ sức mạnh. Khi đó, Inanna bị bảy vị phán quan địa ngục khép vào tội chết và treo xác trên một cái cọc. Thiếu vắng Inanna, trần gian không còn tình yêu và cảm hứng tình dục, sinh nở thì ngừng trệ. Sau ba ngày đêm, các vị thần vẫn bàng quan vì cho rằng hậu họa là do Inanna tự chuốc lấy, riêng thần Enki lo lắng đã sai sứ giả xuống buộc Ereshkigal phải cho hồi sinh Inanna và trả nàng về trần gian.

Tưởng chừng bi kịch đã chấm dứt tại đó, nhưng éo le thay Ereshkigal ôm nỗi hận thù, sai bầy quỷ địa ngục bám theo Inanna lên chốn dương gian để bắt một linh hồn về cõi âm thay thế. Inanna lần lượt cứu được ba kẻ hầu người hạ của nàng khỏi nanh vuốt ác quỷ, nhưng cuối cùng lại không thèm cứu chồng nàng. Dumuzid vì không những không than khóc khi Inanna chết, lại còn tranh thủ vui đùa với vũ nữ, khiến Inanna ngứa mắt, lệnh cho bầy quỷ địa ngục lôi cổ xuống cõi âm. Inanna về sau hối hận, cùng với chị gái của Dumuzid là nàng Geshtianna xuống âm phủ để thương lượng với Ereshkigal. Thỏa thuận được đưa ra, rằng Dumuzid sẽ chỉ phải sống nửa năm ở cõi âm, nửa năm còn lại được trở về dương gian, nhưng trong khoảng thời gian đó chị gái anh ta sẽ phải thế chỗ Dumuzid "làm con tin" dưới âm phủ.

Ishtar cũng được ghi nhận là một nữ thần thương xót con người. Khi Enlil giáng xuống nhân loại trận đại hồng thủy, bà đã khóc thương "như một bà bầu đau đẻ".