Thần Quetzacoatl - điểu xà thần

Quetzalcoatl, theo văn hóa Maya là thần Q'uq'umatz - vị thần nằm ở vùng Trung Mĩ, chịu ảnh hưởng của nền văn hóa Aztec. Tên của thần có nghĩa là "con rắn có lông vũ", và thần được thờ phụng rộng rãi từ những năm 400 TCN tới 900 sau Công nguyên (SCN). Vào giai đoạn Postclassic (900–1519 SCN), thần được tôn thờ chủ yếu tại Cholula, Mexico.

Quetzalcoatl là thần gió và học tập. Thần mang trên cổ chiếc vòng chứa đựng quyền năng của gió ehecailacocozcatl gắn với hình vỏ ốc xoắn làm từ vỏ ốc xà cừ. Trong đấy đựng gió bão, lốc xoáy và những ngọn gió cuồng phong.

Từ thế kỷ XVI, nhiều biến động xảy ra nên công việc của thần cũng gây tranh cãi. Quetzalcoatl dần trở thành vị thần của gió, trí tuệ, bình minh, của Kim tinh, nghệ thuật, thủ công, thương gia. Đã vậy còn kiêm luôn bảo vệ các linh mục Aztec.

Quetzacoatl là vị thần nổi tiếng và quan trọng bậc nhất trong thần thoại Aztec. Ông có hình dạng một con mãng xà khổng lồ với đôi cánh tuyệt đẹp và có lông vũ. Trong hình dáng con người, ông khoác một chiếc áo lông vũ và da rắn

Quetzacoalt là vị thần của trí tuệ và đôi khi được gắn kết với gió. Ông là một trong những vị thần đầu tiên. Thuở thế giới sơ khai, ông chính là chỉ huy của các vị thần trong cuộc chiến với Cipactli - con cá sấu nguyên thủy đầy quyền năng.

Quetzacoatl từng đóng vai trò như thần mặt trời tối cao trong suốt kỉ nguyên thứ hai. Ông đã tạo ra cây ngô- thứ lương thực tuyệt vời.

Qua các thời kì sau, Quetzacoatl không còn là thần mặt trời nữa,do sự phá hoại của Tezcalipoca - thần bóng đêm. Hai vị thần này sau đó lao vào một cuộc chiến dài hơi và nhập nhằng, gây hại cho thế giới suốt những kỉ tiếp theo.

Quetzacoatl được coi là vị thần của sự sống, bởi ông đã cùng em trai song sinh của mình - Xololt - lặn lội xuống tận địa phủ kiếm xương để tạo nên loài người. Chính vì thế, ông rất yêu quý con người, và là một trong số ít những vị thần không đòi hỏi việc hiến tế con người.

Tuy nhiên, chính điều này khiến ông suy yếu trước đối thủ của mình - Tezcalipoca. Tezcalipoca đã dùng tà thuật trục xuất Quetzacoatl khỏi Aztec. Quetzacoatl bèn rời đi trên một con thuyền về đại dương phía đông. Ông thề một ngày nào đó sẽ trở về và trở lại với vai trò thần mặt trời để chấm dứt việc hiến tế (mà chính vì cái truyền thuyết này khiến người Aztec không chống lại người Tây Ban Nha, vì nghĩ rằng đó là những sứ giả của Quetzacoatl)