🏷 Nùng trí cao

Thời Bắc thuộc, dân chúng nổi lên chống giặc ngoại xâm rât nhiều lần. Vào khoảng thế kỷ thứ 10, một vị quan Châu nọ dương cờ khởi nghĩa nhưng thất bại, vợ và con chạy thất lạc.

Ngày xưa, dưới triều Lý Thái Tông (1028-1057) trong bộ tộc Thái ở vùng biên giới thượng du miền Bắc, có Nùng Tôn Phúc, tù trưởng châu Đằng Gio ở giữa Cao Bằng và Lạng Sơn, nổi lên chiếm các hạt chung quanh, tự xưng là Hoàng Đế Trường Sanh (1039), không chịu thần phục nhà Lý.

Trong hàng Tứ Phủ Ông Hoàng, sau giá hầu Quan Hoàng Bảy là đến giá Quan Hoàng Bát. Quan Hoàng Tám không giáng trần nên không có đền thờ và không có thần tích. Có nơi hầu Ông Hoàng Bát Quốc nhưng cũng có nơi lại hầu Ông Hoàng Bát Nùng.

Hà Tiên Cô vốn tên là Hà Tú Cô, là người huyện Tăng Thành Quảng Châu, cư trú tại Vân Mẫu khê, theo truyền thuyết bà sinh vào ngày mồng 7 tháng 3 không rõ năm nhưng vào thời Võ Tắc Thiên nhà Đường. Phụ thân là Hà Thái, gia đình thuộc loại cự phú, nô tì đến cả trăm người.