Nữ hành giành bạc

Ngày xửa ngày xưa, có một nhà phú hộ rất giàu có sống trong một ngôi làng nọ, ông ta có một đứa con trai đã mười lăm tuổi vì vậy liền cho nó theo học ở nhà của một cụ đồ ngay ở trong làng. Nhưng anh chàng này bản tính vốn ngu đần, hơn nữa lại thích được chơi bời và lêu lổng hơn là học hành, dù có cố gắng nhét mấy thì cũng không có chữ nào có thể lọt vào đầu. Cứ thế cho đến năm sau, cha mẹ đành phải kiếm cho anh ta một cô vợ. Người vợ này chính là con gái của một nhà nho, có nhan sắc rất xinh đẹp, không những biết chữ mà tính nết lại vô cùng đoan chánh và đương nhiên cô chưa biết thông tin gì về người chồng sắp cưới của mình.

Đến ngày tổ chức lễ cưới theo như thỏa thuận của hai gia đình, khi mà cô gái chuẩn bị bước chân vào gia đình nhà chồng thì một người thân thiết mới báo tin xấu cho cô. Cô gái biết được người chồng mà mình sắp lấy là một người vô cùng dốt nát và ngu đần. Tuy cô gái vô cùng buồn bã nhưng lễ cưới cũng đã hoàn thành, nhà trai cũng đã tới để rước dâu, tất cả mọi chuyện đều đâu vào đấy cả rồi, nàng cũng không cách nào để trì hoãn hoặc là từ chối cho được. Sau cùng nàng cũng vẫn quyết định chấp nhận gả cho anh chàng dốt nát, nhưng nàng cũng tự nhủ sẽ cố gắng để thay đổi, làm cho anh ta chăm chỉ học hành để thành người.

Bởi vậy nên khi vừa làm xong lễ gia tiên, cô gái liền xin cha mẹ chồng để họ cho phép mình và chồng mới cưới được ở riêng cùng nhau trong gian nhà nhỏ. Sau khi được ở riêng rồi, nàng liền vào trong buồng ngủ, đóng cửa và cài then thật chặt, nàng bảo với chồng mình phải cố gắng học hành để kịp được chúng bạn, có như vậy thì nàng mới cho chồng được chung chăn chung gối với mình.

Hắn nghe vậy thì bực lắm liền quát:

- Tôi học hành có kém người nào đâu, sao nàng lại dám bảo tôi phải đuổi kịp bạn bè chứ, mà kịp là kịp như thế nào chứ?

Người vợ bảo:

- Thiếp sẽ ra cho chàng một câu này, đến khi nào chàng có thể đối lại được thì thiếp sẽ mở cửa cho chàng vào buồng: "Chồng phương Đông, vợ phương Tây, nín lặng cho hay, chớ lòng Nam Bắc".

Điều hiển nhiên là với sức học không đâu vào đâu của hắn thì làm sao có thể đáp lại câu đối này của vợ. Nhưng hắn cũng làm bộ như đang nghĩ ngợi, rồi lại hẹn nàng để đến sáng mai thì hắn sẽ trả lời. Sau đó hắn đành phải lên nhà trên để ngủ, vốn định sáng mai sẽ đến trường rồi nhờ thầy giải hộ câu đó.

Nhưng lúc cụ đồ được người học trò kể lại cho nghe toàn bộ chuyện trong đêm tân hôn thì cũng thương hại hắn đôi phần, vì vậy mới dặn hắn rằng đợi đến khi tan học, đợi cho mọi người đều về hết rồi thì sẽ chỉ hắn.

Buổi chiều hôm đó, sau khi tất cả học trò đều đã giải tán cả thì cụ đồ mới gọi hắn và bảo:

- Bây giờ con cứ về và đối lại vợ như này: "Trai phận cấn, gái phận tốn, không nên cãi lộn, trái đạo càn khôn".

Nhưng là hôm ấy lại bất ngờ còn một người học trò nữa vì bận phải chép bài nên còn sót ở lại ngồi ở ngay sau vách. Câu chuyện oái oăm của người bạn học kia hắn nghe không sót một chữ, tất nhiên cũng nghe được câu đối mà cụ đồ mách cho bạn, hắn lập tức học nhẩm cho thuộc ngay.

Hắn cũng rất khôn ngoan khi biết rằng người bạn kia tất phải mất một khoảng thời gian mới có thể học thuộc được câu nói kia. Vì vậy mà khi trời nhá nhem tối, hắn liền lẻn vào nhà của người bạn, đứng trước cửa buồng ngủ của người vợ sau đó đọc câu đối với hy vọng mình là người được bẻ hoa đầu tiên.

Không ngoài dự đoán của hắn, cô gái sau khi nghe hắn đọc câu đối thì tấm tắc mà khen hay, cũng giữ đúng như lời hứa của mình mà mở cửa buồng ngủ cho cái kẻ mà nàng ngỡ là chồng của mình. Nàng cũng để cho hắn được chung chăn chung gối với mình. Mãi cho đến khi nửa đêm thì hắn thác là có chuyện phải lên trên nhà, sau đó thì một mạch đi thẳng về nhà mình.

Lại nói đến anh chồng thật sự thì phải mất suốt một đêm mới có thể học thuộc được câu đối mà cụ đồ mách cho. Đến khoảng nửa đêm canh ba thì hắn mới gõ cửa buồng. Người vợ cũng mở cửa ra để đón chồng. Nhưng nàng lại vô cùng ngạc nhiên vì chồng mình lại đọc câu đối buổi tối qua. Nàng bỗng nhiên giật mình mà hỏi dồn lại rằng:

- Sao chàng lại đối lại nữa làm gì? Hôm qua đã đối rồi mà?

Người chồng một mực khẳng định tối qua mình không hề tới. Người vợ sửng sốt, lại nghe được giọng nói của hai lần quả có điểm khác nhau, đến lúc này nàng mới sực biết rằng mình đã mắc phải mưu kế thâm độc của một tên vô lại, còn bị hắn khinh bạc. Nàng lập tức vào buồng trong mà khóc gào than với đất trời một mình vô cùng thảm thiết. Sau đó bởi một cơn đau khiến nàng mất trí và lập tức cắn lưỡi để tự tử.

Người chồng khi thấy vợ chết thì cũng không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Hắn bèn lẳng lặng mà tìm đến nhà của cụ đồ sau đó kể lại cho thầy. Nghe vậy thì cụ đồ ngạc nhiên lắm, ông cũng nghĩ mãi mà cũng không hiểu được lí do là gì, tuy nhiên cũng vẫn dặn người học trò của mình phải giữ kín mọi chuyện, có gì thì ông sẽ giúp hắn tìm cho bằng được thủ phạm thực sự.

Sáng hôm sau, nhân lúc các học trò đang tề tựu ở phòng học đông đủ thì cụ đồ mới tươi cười mà nói với tất cả rằng:

- Thầy mới nghĩ ra câu đối coi như là vừa với sức học các trò. Nếu như ai có thể ứng đối được câu đối này mà nghe hay thì thầy chắc chắn sẽ thưởng cho người đó thoi mực cùng quản bút.

Sau đó cụ đồ đọc vế câu đối mà cô gái kia ra cho chồng của mình. Trong khi tất cả những học trò khác đều nghĩ ngợi đủ điều thì tên bất lương mang lòng phản bạn kia hý ha hý hửng đọc nguyên văn câu đối hắn từng nghe trộm được buổi chiều ngày hôm qua:

- Con xin được đối lại câu đối của thầy: "Trai phận cấn, gái phận tốn..."

Vừa nghe được đoạn đầu thì cụ đồ đã thét lên để đám học trò kia bắt hắn đem trói lại. Cụ đồ đứng trước mặt tất cả mọi người mà vạch trần tội ác của hắn, bởi vì chỉ duy nhất người thứ hai đã nghe lỏm vế câu đối ấy cũng như câu chuyện đêm tân hôn của bạn thì mới có thể làm ra được cái việc đáng chết kia. Sau cùng hắn cũng phải cúi đầu mà nhận mọi tội lỗi.

Trong lúc nhà phú hộ cử hành đám tang cho con dâu mới bạc mệnh thì ở nơi này mọi người cũng đang áp giải kẻ gian ác kia lên trình quan để xử tội. May nhờ cụ đồ hết lời xin khoan hồng nên hắn mới có thể thoát bị trảm quyết, nhưng hắn bị phán án chung thân, còn phải đền cho người khổ chủ kia đủ một giành bạc.

Và từ đó người ta mới truyền lại cho nhau câu nói "Nữ hành giành bạc", nhưng đến tận ngày nay thì cũng có rất nhiều người không hiểu được từ "hành" kia là có nghĩa gì.