Chuyện cá trê và con cóc

Có đôi vợ chồng con cóc nọ sống tại bờ ao, sự tình cờ ở dưới ao có đôi cá trê muộn màng không có con. Ngày nọ, cóc cái xuống nước đẻ ra trăm trứng, đến lúc nở ra thành một bầy nòng nọc đầu tròn, đuôi dài, mình đen giống rặt cá trê con.

Đôi vợ chồng cá trên thấy vậy lấy làm mừng rỡ, đuổi cả bầy nòng nọc về hang, ngày đêm nuôi dưỡng, săn sóc, tâng tiu lại khoe với các loài thủy tộc đó là con mình. Các loài thủy tộc thấy nòng nọc giống cá trê con quá nên đều tin là thật.

Ngày hôm sau, vợ chồng cóc xuống ao, thì thấy đàn con của mình, chẳng hiểu bị ai bắt đem đi biệt dạng. Vừa rầu vừa giận, vợ chồng cóc dắt nhau đi kiếm con tưng bừng, tở mở, gặp ai cóc cũng hỏi thăm, chẳng một ai biết đàn con của cóc phiêu lạc về đâu cả.

Vợ chồng cóc không nản chí, tiếp tục việc kiếm tìm, quyết đến lúc nào gặp được con mới thôi. Ngày kia, vợ chồng cóc lại lạc đến trước hang cá trê, một cảnh tượng hiện ra trước mắt làm cho họ vui mừng và kinh ngạc: bầy nòng nọc đang cùng nhau nô giỡn trước cửa hang. Tức thì vợ chồng cóc hè hụi gom bầy con lại để đem đi. Chẳng dè vào lúc đó, vợ chồng cá trê đi kiếm ăn về, thấy vợ chồng cóc làm như vậy thì xông ra cản lại, cho rằng vợ chồng cóc làm ngang toan bắt cóc con của họ đem đi.

Đôi bên trước còn cãi lễ, sau đâm ra ẩu đả với nhau. Vợ chồng cóc chậm chạp, không giỏi lặn ở dưới nước nên bị vợ chồng cá trên đánh chém tơi bời, thương tích đầy mình phải bỏ chạy.

Về nhà, vợ chồng cóc chịu không nổi sự ức lòng nên phát đơn đi kiện. Ông Trạch lãnh phần xử vị này, mới cho đòi vợ chồng cá trên bảo dắt đàn nòng nọc đến cửa công để hầu kiện.

Thoạt đầu, vợ chồng cá trê nằng nặc quyết cho rằng, đàn nòng nọc là con của mình mà vợ chồng cóc toan nhận diện, bằng cớ là đám nòng nọc giống mình chớ không giống cóc. Phàm con cái thì giống cha mẹ chứ nào giống người dưng, vậy phải trừng trị vợ chồng cóc về tội vu oan giá họa.

Vợ chồng cóc thấy vợ chồng cá trê ăn nói ngược ngang như vậy thì tức lắm, ngặt vì bầy nòng nọc giống cá trê quá lẽ, nên vợ chồng cóc không dám nặng lời trả treo lại.

Ông Trạch vốn là tay xử kiện có nhiều kinh nghiệm đã đoán biết một phần sự ngay, gian trong vụ án này, nên ông bảo:

- Phép nước sẽ thẳng tay trừng trị kẻ nào gian tà xảo trá. Nay có một bầy con mà hai kẻ giành giật, ai cũng tranh bảo là con của mình. Vậy hai kẻ tranh nhau, tất nhiên có kẻ ngay, người gian. Bây giờ ta truyền: hễ kẻ nào ngay thì được lãnh bầy con và được thưởng ăn trên ngồi trước, nhiều kẻ phục tùng, còn kẻ nào gian thì bị xử một trăm hèo và chịu sự tanh hôi của người chê kẻ trách.

Nói rồi, ông Trạch đem bầy nòng nọc nhốt vào một nơi kín đáo, truyền cho trê, cóc ba ngày nữa hay đi hầu kiện.

Đúng ba ngày vợ chồng trê, cóc đều nôn nả trở lại cửa công. Ông Trạch mới trịnh trọng nói rằng:

- Bây giờ rất dễ biết bầy nòng nọc là con của ai. Vậy anh trê và anh cóc hãy chờ đúng ngọ này, ta thả bầy nòng nọc ra, hễ con của ai nó sẽ theo người nấy.

Vợ chồng trê đều vui mừng hí hửng chắc phen này mình thắng kiện, vì họ nuôi bầy nòng nọc đã quen hơi, tức nhiên chúng sẽ theo về với mình.

Không ngờ đó là mẹo của ông Trạch. Vào đúng ngọ thì bầy nòng nọc đứt đuôi hóa thành cóc. Bởi vậy mặt trời vừa đứng bóng, ông Trạch truyền thả bầy nòng nọc ra, thì chỉ thấy một đàn nòng nọc đứt đuôi hóa cóc nhảy lôm xôm theo về với cha mẹ cóc.

Cha mẹ cóc vui mừng, cả cười banh cả miệng ra. Còn cá trên thì xấu hổ cúi gằm mặt xuống.

Ông Trạch cứ theo phép công mà trị kẻ gian tà, truyền đánh vào đầu vợ chồng trê một trăm hèo để răn phạt. Vì vậy đầu cá trê trở nên dẹp lép như ngày nay.