Cây đa bến cũ

Một thơ sinh quê quán ở Thanh Nghệ Tỉnh, học giỏi, thông minh, tính tình hào hoa phong nhã. Ngày kia, vác lều chiếu vào Huế để thi Hương, lúc qua bến Ô Lâu ở khoảng giữa Quảng Trị, Thừa Thiên thì chàng gặp một cô lái đò nhan sắc mặn mà, liền cảm cái sắc đẹp của nàng.

Lúc qua sông, chàng để lời ướm thử, thì cô lái đò cũng tỏ dạ yêu chàng. Liền đó hai đàng ước hẹn sẽ nên duyên chồng vợ, sau ngày chàng thơ sinh vào trường thi trở về.

Khoa thi đó, chàng thơ sinh đậu giải nguyên. Trở về bến đò Ô Lâu, bấy giờ chàng đã là một vị tân khoa được mọi người kính vì trọng vọng. Tuy vậy, chàng vẫn đến gặp người yêu, ước hẹn một lần nữa rằng: sau khi về quê quán tỏ thật với cha mẹ, chàng sẽ nhờ mai mối đem sính lễ đến cưới nàng. Để cho nàng tin lòng, chàng cởi áo tặng nàng:

Ra về để áo lại đây,
Để cho em đắp kẻo gió Tây lạnh lùng.

Chàng đi rồi, ngày ngày nàng vẫn đưa đò chở khách sang sông. Chiều chiều, nàng gác mái, neo đò dưới gốc cây đa, đem áo của chàng ra ngắm nghía nhớ thương.

Ngày tháng trôi qua quá mau. Thấm thoát đã được một năm, nhưng bóng hình của chàng vẫn vắng bặt. Cô lái đò thường trông lên bến cất tiếng hát véo von:

Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.

Thấy nàng có sắc, có duyên, lắm khách qua đò đưa lời chọc ghẹo. Với ai nàng cũng khăng khăng từ chối, một dạ đợi chàng.

Một năm, hai năm rồi ba năm trôi qua, hình bóng của chàng nho sinh đã làm xiêu lòng cô gái càng vắng bặt ở phương trời. Nhớ thương chồng chất, lòng cô gái tưởng hóa điên, hóa dại cũng nên. Nàng không hiểu rằng vì cha mẹ không thuận tình hay vì chàng thư sinh có lòng bội bạc.

Nàng cũng từ chối những cuộc hôn nhân của đám trai tráng trong làng. Nhiều người cho rằng nàng quá si tình nên mới đợi chờ người không yêu nàng chỉ vì vui miệng mà hứa hẹn viễn vông.

Sự buồn khổ thất vọng đã làm cho cô lái đò ở bến cây đa trên sông Ô Lâu biếng ăn biếng ngủ, biếng nói cười. Trên sông xanh người ta không còn nghe tiếng hát vui tươi trong trẻo của nàng. Nàng vẫn chèo đò chở khách sang sông, nhưng vẻ vui tươi không còn nữa.

Thế rồi, một chiều kia, vì quá thất vọng sau bao năm đợi chờ, cô gái chèo thuyền ra giữa sông, hò lên mấy tiếng nhắn nhủ cùng mây nước rồi lao mình xuống sông tự vận.

Về sau, có những câu hát ru em:

... Hò ơi ... Trăm năm nhiều nỗi hẹn hò,
Cây đa bến cũ con đò vẫn đưa.
Cây đa bến cũ còn đưa,
Con đò đã thác năm xưa tê rồi.

!!!