Câu cá bằng đuôi

Ngày xưa, có một con Cáo sinh sống ở ngọn núi nọ. Còn ở con sông dưới chân núi thì có một con Rái cá sinh sống. Ngày nọ, Cáo và Rái cá tình cờ gặp nhau trên đường. Cáo nói:
- Rái cá à! Chúng ta thay phiên nhau làm món ngon rồi người này mời người kia đến nhà mình ăn đi?
Rái cá hưởng ứng:
- Ừ! Hay đấy! Làm như vậy đi. Nhưng ai sẽ mời ai trước đây?
- Ưm, ừ nhỉ? Hay là Rái cá, anh bắt cá giỏi, anh làm đồ ăn rồi gọi tôi trước được không?
Rái cá đồng ý:
- Ừ, được thôi! Ngày mai anh đến nhà tôi nhé.
Nói rồi Rái cá quay về nhà. Nó ra sông đánh cá, nó bắt thật nhiều cá, nào là cá hồi, cá con nhỏ, đủ các loại. Sau đó, Rái cá nào kho, nào chiên bột, nào nướng, làm đủ các món cá, chuẩn bị mời Cáo. Ngày hôm sau Cáo đến nhà Rái cá:
- Rái cá! Rái cá! Tôi đến rồi đây!
Rái cá mời bạn vào nhà và đem đồ ăn ra:
- Anh đến rồi à. Mời vào, mời vào!
- Không hổ danh Rái cá ở sông nhỉ. Anh bắt cá giỏi quá!
Nói rồi Cáo lần lượt thưởng thức các món Rái cá đã chuẩn bị. Cáo ních đến no căng cả bụng, đến mức không thể nào ăn nữa mới thôi.
- Rái cá à, thật là ngon quá đi mất. Chưa bao giờ tôi được ăn ngon như vậy. Cảm ơn anh nhé. Ngày mai, tôi mời lại anh, nhớ đến nhà tôi nhé! Tôi sẽ bắt nào gà lôi rừng, nào thỏ để đãi anh.
Cáo nói vậy rồi ra về. Rái cá nghĩ bụng:
- Ngày mai mình sẽ được ăn các món thịt rừng mà mình chưa từng ăn bao giờ. Không biết là ngon cỡ nào đây ta?
Rái cá sốt ruột mong đến ngày mai. Đến tối, nó cứ nôn nao không tài nào ngủ được. Trời vừa sáng, Rái cá đã lên đường đến nhà Cáo. Thế nhưng, Cáo vẫn còn đang ngủ.
- Anh Cáo à! Anh Cáo! Tôi đến để thưởng thức đồ ăn anh nấu đây!
Cáo nghe Rái cá gọi, giật mình thức giấc. Nó lật đật ngồi dậy nói:
- À à, đến rồi à? Đến rồi à?
Sau đó Cáo ngồi cạnh bếp lửa, không nói gì, trừng mắt nhìn lên trần nhà. Nó chẳng thèm động đậy, cũng chẳng nói chuyện gì nữa. Mặc cho Rái cá gọi to bao nhiêu lần:
- Anh Cáo à! Anh Cáo! Tôi đến rồi đây!
Cáo cũng giả vờ như không biết gì. Rốt cuộc, Rái cá tức giận đành bỏ về.
Một lúc sau, lần này Cáo lại đến nhà Rái cá. Cáo xin lỗi:
- Anh Rái cá à, lúc nãy cho tôi xin lỗi. Thật ra là do loài cáo chúng tôi được thần phán, phải canh Trời và Đất. Lúc đó tôi bận phải canh Trời, ngoài việc nhìn lên Trời thì không thể làm việc gì khác được nên không trả lời anh. Tha lỗi cho tôi nhé!
Nghe vậy, Rái cá nói:
- Thế à? Nếu thần linh đã phán thì đành chịu. Vậy ngày mai tôi lại đến nhé!
Ngày hôm sau, Rái cá lại đến nhà Cáo:
- Anh Cáo à! Anh Cáo! Tôi đến rồi đây!
Thế nhưng Cáo chỉ chăm chăm nhìn xuống đất, chẳng một lời đáp lại. Rái cá đành lủi thủi quay về.
Một lúc sau, Cáo lại đến nhà Rái cá nói:
- Rái cá à, lúc nãy đúng lúc tôi phải canh Đất. Ngoài việc theo dõi mặt đất ra thì tôi không được làm gì hết. Xin lỗi anh nhé!
Rái cá nghĩ thầm trong bụng: “Hừm, tên Cáo kia, đánh lừa ta! Ăn chật căng bụng những món ta nấu rồi vậy mà đến lúc ta đến thì kiếm cớ, nào canh Trời, canh Đất để giả lơ. Hãy nhớ lấy, đến một lúc nào đó sẽ biết tay ta.”
Thế rồi mùa đông đến, tuyết rơi dày đặc, trời lạnh cóng. Hễ tuyết rơi dày thì Cáo chẳng có gì để ăn, lúc nào bụng cũng đói cồn cào. Cáo nghĩ đến Rái cá: “Không biết giờ này Rái cá đang làm gì nhỉ?”
Cáo đến bờ sông thì thấy Rái cá bắt được một con cá to và ăn ngon lành. Cáo ta vô cùng ghen tị, thèm thuồng không cách gì chịu nổi. Nó nhỏ cả nước dãi mà nhìn trộm Rái cá. Nhưng rồi, chịu không nổi nữa, nó bước ra nói:
- Rái cá! Anh Rái cá à! Anh bắt cá giỏi quá vậy! Anh chỉ tôi cách nào mà bắt được cá vậy đi!
Rái cá chỉ cho nó như thế này:
- Anh Cáo à! Có chiếc đuôi đẹp như của anh thì đơn giản lắm. Trời tối, nhiệt độ xuống thấp, nước sông sẽ bị đông cứng chứ gì? Lúc đó, anh đi tiểu lên mặt sông để đào một cái lỗ, rồi nhét đuôi vào đó. Lúc đó, cá sẽ bu lại nhiều đến mức anh kéo lên không nổi đó chứ, ăn cũng không hết luôn không chừng. Anh ráng chịu lạnh là được. Đuôi của anh tuyệt vời như vậy cơ mà. Thế nào cũng câu được nhiều cá đến mức đứt đuôi luôn đó!
Chẳng mấy chốc thì trời tối, mọi vật xung quanh lạnh cóng, cả dòng sông cũng bị đóng băng. Con Cáo hí hửng ra sông, đi tiểu lên mặt sông đã đóng băng rồi đào một cái lỗ, nhét đuôi của mình xuống đó. Cái đuôi dần dần lạnh cóng, cứng đơ. Không chỉ vậy, vì đông cứng ngắc nên Cáo ta thấy đau rát vô cùng. Thế nhưng, Cáo ta nghĩ: “Chà chà, chắc là lũ cá đến cũng kha khá rồi đây!” nên ráng chịu đựng.
Con Cáo cứ để nguyên cái đuôi vậy mà chờ, trời dần trở sáng. Cáo ta thử kéo đuôi lên một chút. Thế nhưng nó không thể nào kéo lên được. Cáo nghĩ: “Chà, chà! Chắc dính nhiều cá đến nỗi không kéo lên nổi đây mà.”
Trời đã sáng hẳn, đã nhìn thấy rõ mọi vật xung quanh. Cáo ta lấy hết sức bình sinh kéo mạnh cái đuôi lên nhưng cái đuôi vẫn không mảy may suy suyển.
- Haàa, Rái cá nói câu được nhiều đến nỗi không kéo lên được tức là giống bây giờ vậy nhỉ?
Cáo ta vui mừng. Thế nhưng cái đuôi đau rát không chịu nổi. Nó cố gắng lấy lại tinh thần bằng cách la to:

Hò dzô! Hò dzô!
Rái cá đã nói rằng
Đuôi gần đứt, tức câu nhiều cá
Hò dzô! Hò dzô!

Nghe tiếng ồn ào, dân trong làng không hiểu tại sao mới sáng sớm đã có người gây huyên náo ở bờ sông nên thử ra nghe ngóng. Lúc đó, Cáo ta vẫn còn hát:

Hò dzô! Hò dzô!
Rái cá đã nói rằng
Đuôi gần đứt, tức câu nhiều cá
Hò dzô! Hò dzô!

Dân làng đến gần thì thấy một con cáo với cái đuôi đang dính cứng trên mặt sông đóng băng. Còn Cáo, thấy người trong làng kéo đến thì định bỏ chạy. Nhưng cái đuôi của nó còn kẹt lại dưới mặt sông. Nó lấy hết sức mình giật mạnh, thế là cái đuôi bị đứt lại. Cáo đành bỏ chạy thục mạng về rừng.

Chuyện là vậy.