"Yên Mạc đặc sản nem chua

Tiệc tùng đình đám thường mua về dùng"

Nhắc đến Ninh Bình không thể không kể đến món nem chua Yên Mạc – một đặc sản trứ danh mang đậm hương vị đất cố đô, khiến bao thực khách gần xa say mê. Chỉ cần nhẹ tay mở lớp lá chuối bọc bên ngoài, mùi men chua dịu nhẹ hòa quyện với hương lá ổi thơm lừng lan tỏa khắp gian phòng, đủ khiến người ta phải nuốt nước bọt.

Chuyện kể lại rằng vào thời nhà Nguyễn, có một vị quan thượng thư nổi tiếng trong triều đình Huế là cụ Phạm Thận Duật, vốn rất thích thưởng thức món nem chua cung đình cùng rượu ngon mỗi dịp thảnh thơi. Nem khi ấy là món quý, được đầu bếp trong cung làm riêng cho vua chúa, rất hiếm hoi bên ngoài.

Thương cha, cô con gái tên là Phạm Thị Thư đã lặn lội tìm đến các đầu bếp cung đình để học cho kỳ được cách làm món nem ấy. Bằng lòng hiếu thảo và sự kiên trì, bà Thư đã chế biến thành công món nem chua thơm ngon, tự tay dâng cha mỗi dịp có khách quý đến nhà.

Khách được thưởng thức đều tấm tắc khen ngon, thậm chí cho rằng vị nem còn hơn cả nem trong cung đình. Ai ra về cũng xin mang theo một ít làm quà.

Lòng hiếu thảo

Sau này, bà Thư hồi hương, truyền lại bí quyết làm nem cho người cháu là ông Phạm Xủy, chắt của cụ Phạm Thận Duật. Ông Xủy mở quán bán nem ở cầu Bút, xã Yên Mạc, và danh tiếng nem chua Yên Mạc từ đó vang xa khắp tỉnh thành: từ Thanh Hóa, Nam Định, Hà Nam đến tận Hà Nội.

Các vị quan phủ, quan tỉnh thời ấy mỗi khi có tiệc tùng, đình đám đều sai người về Yên Mạc mua nem về đãi khách. Khách du lịch đi qua cầu Bút cũng thường dừng chân mua nem mang về làm quà. Nem chua Yên Mạc trở thành đặc sản trứ danh của Ninh Bình.

Ngày nay, ghé thăm Yên Mạc, du khách sẽ thấy nhiều gia đình tiếp nối nghề làm nem, nhưng bí quyết gia truyền và hương vị truyền thống vẫn được giữ gìn qua năm tháng. Dù có sự khác biệt chút ít trong cách nêm nếm hay lựa chọn nguyên liệu, nhưng vị ngon đặc trưng, chua dịu, bùi thơm của nem Yên Mạc vẫn khiến bao người xao xuyến.

Nếu có dịp ghé thăm danh lam thắng cảnh Ninh Bình, đừng quên thưởng thức và mang về làm quà nem chua Yên Mạc cùng rượu Yên Lâm Kim Sơn – hai đặc sản nổi tiếng của vùng đất địa linh nhân kiệt. Như câu thơ dân gian vẫn lưu truyền:

"Nem Yên Mạc níu chân người

Rượu bầu thơ túi một đời tìm nhau"