Chầu Lục Cung Nương

Chầu Lục là chầu đứng thứ sáu trong Tứ Phủ Thánh Chầu. Chầu Lục còn gọi là Chầu Lục Cung Nương hay Chầu Sáu Lục Cung. Chầu Lục vốn là người Nùng. Vì vậy, Chầu Lục còn gọi là Mế Lục Cung Nương, Lục Cung Đô Thống.

Ngài là vị Chầu Bà rất mực anh linh trong hàng Tứ Phủ Thánh Chầu, được con nhang đệ tử khắp nơi tôn thờ gọi tên Chúa Lục, Đệ Lục Thánh Chầu hay Mế Lục Cung Nương.

Tích cũ năm xưa có kể rằng khi Vua Cha Ngọc Hoàng mở buổi đại yến ở chốn Thiên Cung, nàng tiên nữ bưng khay rượu vô ý đánh rơi kim trản. Vua Cha phiền lòng đã giáng nàng xuống hạ giới.

Trống rung chưa kịp dứt hồi
Bỗng đâu Chầu Lục sảy rơi chén vàng
Trên chín bệ Vua Cha phật ý
Nổi lôi đình truyền chiếu chỉ ra ban
Kíp đầy Chầu xuống trần gian...

Đêm ấy ứng hiện điềm lành, mồng mười tháng chín có tiên cô thác sanh vào gia tộc người Nùng ở Chín Tư, Hữu Lũng, Lạng Sơn. Đại Việt ta có Thánh Chầu giáng sinh ban phước cho muôn dân nương nhờ.

"Đêm Đông xuống trần gian báo mộng
Hoàng Thị Nương cấn động bào thai
Mùa thu tháng chín ngày mười..."

Theo tương truyền Chầu là con gái tù trưởng người Nùng Hữu Lũng Lạng Sơn, mẹ là công chúa nhà Trần, hạ sinh vào thượng tuần tháng 9 ngày 10 năm Thân. Chầu là hiện thân của Mẫu Liễu Hạnh, con vua cha Ngọc Hoàng, làm rơi chén ngọc nên bị đầy xuống trần gian 15 năm.

Chầu Lục Cung Nương. Chầu Lục vốn là người Nùng (vì vậy nên có người còn gọi bà là Mế Lục Cung Nương), con nhà lệnh tộc trên vùng Chín Tư, Lạng Sơn cũng dưới thời Lê Trung Hưng.

Tương truyền, chầu vốn là tiên nữ trên Thiên Đình, chẳng may để rơi chén ngọc nên bị trích giáng xuống trần gian. Chầu giáng sinh vào nhà họ Trần (cha họ Trần, mẹ họ Hoàng) vốn là lệnh tộc trên miền Lạng Sơn (lại có tài liệu cho rằng Chầu Bà giáng sinh vào nhà họ Quách vào giờ Mão, ngày Mão, tháng Mão, năm Kỉ Mão, được đặt tên là Quách Thị Hồng Hoa), được 19 năm thì mãn hạn về chầu Đế Đình, nhưng vì chầu còn thương nhớ phụ mẫu nơi trần gian nên Ngọc Đế cho bà hiển thánh, cai giữ miền non ngàn sơn trang, nơi rừng Chín Tư, Hữu Lũng. Cũng như Chầu Năm, Chầu Lục hiển ứng giúp dân làm trồng trọt. Tuy anh linh nhưng bà cũng rất đành hanh, còn lưu truyền rằng, chầu thường cùng các bạn tiên nàng giả làm các cô gái người Nùng, bán hàng, ung dung cợt khách qua đường.

Truyện khác lại cho rằng, Ngài được gia đình họ Quách dưỡng dục (có tích ghi chép là họ Trần) đặt tên. Nàng lớn lên có nhan sắc mỹ miều, cốt cách trang nhã, khí chất thanh tao. Tiếc thay, vẫn chưa kịp báo đáp thập ân phụ mẫu thì có lệnh từ cõi Thượng Thiên, năm ấy tròn thập cửu tuế, nàng hóa thân về trời.

Dù đã về chầu long ngai Cha Trời nhưng Chầu vẫn một lòng thương nhớ song thân, cảm thông chân tâm hiếu thuận, Vua Cha phong làm Thánh Chầu cho Bà về hiển Thánh, bản doanh ở Hữu Lũng, Lạng Sơn. Chầu nhiều lần linh ứng chỉ bày chúng dân cách cho quả thực sinh sôi, vải tơ thêm sắc, từ đấy mà vạn dân kính tin lập nên đền thờ.

Chầu Lục cũng là một trong các vị chầu danh tiếng trên ngàn có lẽ bởi vì chầu rất hay bắt đồng. Cũng như Chầu Đệ Nhị, người ta cũng thường hay thỉnh Chầu Lục về ngự đồng. Đôi khi Chầu Lục lại là giá chầu về sang khăn cho đồng tân lính mới và chứng đàn Sơn Trang trong lễ mở phủ. Chầu Lục cũng có thể chứng mâm giầu trình. Khi ngự đồng, chầu mặc áo màu lam (hoặc màu chàm xanh), khai cuông rồi múa mồi.

Chầu Bà tính rất đành hanh, Chầu thường cùng các tiên bạn hóa thành nữ nhân hàng nước bên đồi giễu cợt khách vãng lai. Trong Thập Nhị Chầu Bà thì Mế Lục đứng thứ sáu sau Chầu Năm Suối Lân. Chúa Lục là vị Thánh tối linh ở chốn ngành xanh non vĩ, các tân đồng thường thỉnh Chầu về chứng tòa Sơn Trang, chứng mâm trầu trình và sang khăn.

Về đồng Chầu mặc áo màu lam hoặc màu chàm xanh, khai quang múa mồi rồi phán truyền, chữa bệnh và phát lộc thượng ngàn.

Đền thờ chính: Đền thờ Chầu ở Hữu Lũng (Đền 94) Lạng Sơn, Cây Xanh Tuyên Quang