Ma xó hay thần nhà Domovoi

Domovoi, có khi gọi là domovoj hoặc domovoy, là một tinh linh nhà trong thần thoại Slav trước Cơ đốc giáo, một sinh vật sống trong lò sưởi hoặc phía sau lò sưởi của một ngôi nhà Slav và bảo vệ cư dân khỏi bị tổn hại. Từ "Domovoi" xuất phát từ “dom” (nhà) và nghĩa đen của nó có là “chủ của ngôi nhà”. Được chú ý từ thế kỷ thứ sáu sau CN, domovoi đôi khi xuất hiện dưới dạng một ông già hoặc phụ nữ, và đôi khi là lợn, chim, bê hoặc mèo.

Domovoi là sinh vật siêu nhiên xuất hiện trong thần thoại Slav, tất cả các ngôi nhà nông dân đều có domovoi. Chúng là những linh hồn của một (hoặc tất cả) các thành viên đã qua đời của gia đình và đóng vai trò như vệ thần của họ. Là những linh hồn hiền lành, Domovoi sẽ làm mọi việc trong quyền hạn để giúp đỡ gia chủ. Domovoi trở thành một phần của truyền thống thờ cúng tổ tiên của người Slav. Thế nhưng hay coi chừng, nếu chẳng may chúng bực bội thì hậu quả sẽ rất khó lường.

Domovoi sống trong lò sưởi hoặc phía sau lò sưởi và những người chủ gia đình đã cẩn thận để không làm phiền những tàn tích âm ỉ của ngọn lửa để giữ cho tổ tiên của họ không rơi qua lò sưởi. 

Khi một gia đình xây một ngôi nhà mới, con cả sẽ vào trước, vì người đầu tiên vào nhà mới sẽ sớm chết và trở thành domovoi. Khi gia đình chuyển từ nhà này sang nhà khác, họ sẽ nhóm lửa và cho tro vào lọ và mang theo bên mình và nói "Mừng ông, ông đến với người mới!" Nhưng nếu một ngôi nhà bị bỏ hoang, ngay cả khi nó bị đốt cháy, domovoi vẫn ở lại, từ chối hoặc chấp nhận những người cư ngụ tiếp theo. 

Để ngăn chặn cái chết đến với thành viên lớn tuổi nhất trong gia đình, các gia đình có thể hiến tế một con dê, gà hoặc cừu và chôn nó dưới tảng đá hoặc khúc gỗ đầu tiên và không được mang theo domovoi. Khi thành viên lớn tuổi nhất trong gia đình qua đời, anh ta trở thành người domovoi cho ngôi nhà. 

Nếu không có đàn ông trong nhà, hoặc chủ nhà là phụ nữ, thì domovoi được biểu thị là phụ nữ.

Domovoi thường xuất hiện trong hình dạng một ông già có kích thước bằng một đứa trẻ 5 tuổi (hoặc cao dưới một foot), người phủ đầy lông - ngay cả lòng bàn tay và lòng bàn chân cũng bị tóc dày. Trên khuôn mặt anh ta, chỉ có khoảng trống xung quanh mắt và mũi. Các phiên bản khác mô tả domovoi có khuôn mặt nhăn nheo, tóc màu xám vàng, râu trắng và đôi mắt phát sáng. Anh ta mặc một chiếc áo sơ mi màu đỏ với một chiếc thắt lưng màu xanh hoặc một chiếc caftan màu xanh với một chiếc thắt lưng màu hồng. Một phiên bản khác có anh xuất hiện như một chàng trai xinh đẹp mặc đồ trắng hoàn toàn. 

Domovoi được cho là hay cằn nhằn và cãi vã, và nó chỉ ra ngoài vào ban đêm khi ngôi nhà đã ngủ. Vào ban đêm, anh đến thăm những người ngủ và lướt đôi bàn tay đầy lông của mình trên khuôn mặt của họ. Nếu bàn tay cảm thấy ấm và mềm, đó là dấu hiệu của sự may mắn; khi chúng lạnh lùng và nhiều lông, sự bất hạnh đang ập đến.  

Chức năng chính của domovoi là bảo vệ gia đình của gia đình, cảnh báo họ khi có điều xấu sắp xảy ra, ngăn chặn các linh hồn rừng chơi khăm gia đình và phù thủy trộm bò. Cần cù và tiết kiệm, domovoi đi ra ngoài vào ban đêm và cưỡi ngựa, hoặc thắp nến và đi lang thang trong trang trại. Khi người đứng đầu gia đình qua đời, người ta có thể nghe thấy tiếng khóc vào ban đêm. 

Trước khi chiến tranh, dịch bệnh hoặc hỏa hoạn nổ ra, domovoi rời khỏi nhà và tập hợp trên đồng cỏ để than thở. Nếu không may cho gia đình đang chờ xử lý, domovoi cảnh báo họ bằng cách tạo ra âm thanh gõ cửa, cưỡi ngựa vào ban đêm cho đến khi họ kiệt sức, hoặc bắt những con chó canh gác đào lỗ trong sân hoặc hú trong làng.

Nhưng domovoi dễ bị xúc phạm và phải luôn được tặng quà - những chiếc áo choàng nhỏ được chôn dưới sàn nhà để cho chúng mặc hoặc đồ ăn thừa từ bữa tối. Vào ngày 30 tháng 3 hàng năm, domovoi trở thành độc ác từ bình minh cho đến nửa đêm, và nó phải được hóa giải bằng thức ăn, chẳng hạn như bánh hoặc một nồi ngũ cốc hầm.

Các biến thể trên Domovoi

Trong một số hộ gia đình người Slav, các phiên bản khác nhau của linh hồn nhà được tìm thấy trên khắp các trang trại. Khi một linh hồn sống trong nhà tắm, anh ta được gọi là bannik và mọi người tránh tắm vào ban đêm vì bannik có thể làm họ chết ngạt, đặc biệt nếu họ chưa cầu nguyện trước. Domovoi Nga sống trong sân là domovoj-laska (chồn domovoi) hoặc dvororoy (người ở sân). Trong một barn họ ovinnik (barn-dweller) và trong chuồng, họ gumennik (chuồng dweller). 

Khi một linh hồn bảo vệ chuồng gia súc, anh ta được gọi là vazila (dành cho ngựa) hoặc bagan (dành cho dê hoặc bò), và anh ta tiếp nhận các khía cạnh thể chất của động vật và ở trong cũi suốt đêm.