Tsukuyomi (月読) là vị thần mặt trăng trong thần đạo và thần thoại Nhật Bản. Thần được sinh ra từ mắt phải của thần Izanagi và là em trai của Amaterasu, anh của Susanoo.

Khác với những thần thoại của các quốc gia khác, thần mặt trăng của Nhật Bản là một vị nam thần. Điều này được nói rõ trong các thư tịch cổ như Cổ sự ký và Vạn diệp tập, trong đó tên của Tsukuyomi đôi khi được viết là Tsukuyomi Otoko hoặc là Tsukihito Otoko.

Tsukuyomi là quý tử thứ hai trong "tam quý tử" của Izanagi, ba vị thần được Izanagi sinh ra lúc đang tẩy uế sau khi rời hoàng tuyền. Theo đó, Tsukuyomi được sinh ra từ mắt phải của Izanagi. Tuy nhiên, trong một câu chuyện khác, Tsukuyomi được sinh ra từ một chiếc gương đồng trắng trong tay phải của Izanagi.

Sau khi leo lên thang trời, Tsukuyomi sống ở Cao thiên nguyên cùng với chị gái nữ thần mặt trời Amaterasu, người sau này trở thành vợ của anh.

đã chọc Amaterasu tức điên khi giết nữ thần thực phẩm Uke Mochi. Amaterasu từ phái Tsukuyomi đại diện cô đến dự bữa tiệc do nữ thần thực phẩm Uke Mochi tổ chức. Nữ thần đã tạo ra thức ăn bằng cách đối diện với biển cả rồi phun ra cá; đối diện với núi rừng rồi phun ra động vật; đối diện với bình nguyên rồi phun ra cơm. Bữa tiệc được trang trí tinh tế và trông ngon miệng, nhưng Tsukuyomi cảm thấy thật kinh tởm, "Thật là dơ bẩn ô bỉ! Ả dám dùng miệng phun ra đồ ăn mà chiêu đãi ta!", dứt lời liền rút kiếm chém chết Uke Mochi. Amaterasu nghe tin cả giận mà nói, "Hắn là ác thần! Chúng ta về sau sẽ không gặp lại nữa". Cho nên ban ngày cùng đêm tối liền tách ra. (Xem thêm: Sự ra đời của ngày và đêm)