Các vị thần trong thần thoại Inca

Đế chế Inca là một đế quốc hùng mạnh một thời với nền văn minh phát triển thịnh vượng ở phía tây lục địa Nam Mỹ, tuy phát triển khá muộn so với Aztec và Maya, chỉ tồn tại hơn 100 năm trước khi bị tàn phá bởi thực dân Tây Ban Nha và bệnh dịch nhưng đã để lại những điểm nhấn đáng chú ý trong nền văn minh nhân loại. Hệ thống các vị thần ngoài các thần "độc quyền" của Inca còn có một số thần được du nhập từ các nền văn hóa Nam Mỹ nhỏ lẻ lân cận.

VIRACOCHA

Viracocha là vị thần Sáng thế của người Inca. Chuyện kể rằng ban đầu thế giới chỉ có màn đêm, và Viracocha đã được sinh ra từ hồ Titicaca huyền thoại, tạo ra mặt trời, mặt trăng và những vì sao từ hòn đảo giữa hồ. Ông tạo ra ngày đêm nhờ ra lệnh cho mặt trời dịch chuyển. Sau đó Viracocha tạo ra con người từ những hòn đá tảng, nhưng chúng quá ngu ngốc nên ông đã quét sạch giống người khổng lồ bằng một trận lũ. Thay vào đó, ông sử dụng đất sét để tạo nên loài người ngày nay, và cải trang thành một lão ăn mày lang thang khắp nơi, dạy loài người những bài học cơ bản để tạo nên một nền văn minh vĩ đại.

Vợ của Viracocha là Mama Cocha - thần Nước, họ sinh ra 3 người con là Inti - thần Mặt trời, Mama Quilla - thần Mặt trăng và Mama Pacha - thần Đất.

MAMA COCHA

Mama Cocha là nữ thần Nước, bảo hộ cho sông, hồ và biển cả. Bà cũng bảo hộ cho tàu đánh cá và những cuộc hải trình. Bà là vợ của Viracocha và là mẹ của các anh em Inti, Mama Quilla và Mama Pacha.

INTI - THẦN MẶT TRỜI CỦA ĐẾ CHẾ INCA

Inti là vị thần Mặt trời trong thần thoại của người Inca, một dân tộc với nền văn minh phát triển đỉnh cao dọc theo dãy Andes tại Nam Mỹ một thời, trước khi bị thực dân Tây Ban Nha làm cho tuyệt diệt. Hình ảnh của thần Inti ngày nay vẫn còn thấy trên quốc huy của Bolivia, Ecuador, cũng như quốc kỳ của Argentina và Uruguay. Chỉ khác là mấy hôm nay trên mạng hay có ảnh chế, thần Mặt trời trên cờ của Uruguay đang cười, còn trên cờ của Argentina đang mếu :v

Theo thần thoại Inca, thần Mặt trời Inti là con trai của thần Sáng thế Viracocha, cũng là chồng kiêm anh trai của nữ thần Mặt trăng Mama Kilya. Con trai của Inti và Mama Kilya là Manco Capac, vị tổ tiên đã đặt nền móng đầu tiên cho đế chế Inca, chính vì vậy các Hoàng đế Inca sau này đều tự xưng là các "hậu duệ mặt trời", con cháu của thần Inti cao quý.

Theo thần thoại, thần Inti đã dạy cho người Inca cách tạo dựng một nền văn minh, trồng trọt, xây dựng thành quách nhà cửa… Ông cũng ban cho con trai Manco Capac và con gái Mama Ocllo (hai anh em đồng thời là hai vợ chồng) một cây gậy vàng, dặn rằng khi dẫn người Inca tới đâu thì hãy cắm cây gậy này xuống đất. Nơi nào cây gậy biến mất ngay khi cắm xuống đất sẽ là nơi có mảnh đất màu mỡ và trù phú nhất. Manco Capac làm theo và đưa được người Inca tới một mảnh đất trù phú, nơi ông xây nên đô thành Cuzco, thủ phủ của Đế quốc Inca. Tại đó họ xây rất nhiều đền thờ thần Inti vô cùng tráng lệ.

MAMA QUILLA

Mama Quilla là nữ thần Mặt trăng trong thần thoại Inca, em gái và cũng là vợ của thần Mặt trời Inti. Bà sinh ra hai người con là Manco Capac và Mama Ocllo - cặp vợ chồng đầu tiên sáng lập ra nền văn minh Inca. Bà cũng là vị thần bảo hộ cho hôn nhân, phụ nữ, sinh nở và chu kỳ kinh nguyệt.

Có một câu chuyện về sự tích vùng tối trên mặt trăng, chúng được tạo nên do một con cáo đem lòng yêu nữ thần Mama Quilla đến nỗi nó bay lên trời và áp thân mình lên vị nữ thần. Còn hiện tượng nguyệt thực xảy ra do nữ thần bị một con quái thú tấn công khiến cho bà chảy những giọt lệ màu bạc. Khi có nguyệt thực, người dân Inca phải khua chiêng trống để xua đuổi con quái thú đi, kẻo thế gian sẽ chìm trong bóng đêm mãi mãi.

MAMA PACHA

Mama Pacha là vị nữ thần Đất, cũng là thần của Mùa màng và những cơn địa chấn. Bà được mệnh danh là Mẹ Thiên nhiên và được người dân hiến tế nhiều lạc đà, lợn và những tặng phẩm khác để cầu cho mùa màng bội thu.

ILLAPA

Illapa là vị thần Sấm sét và Thời tiết. Ông mặc bộ quần áo lấp lánh để tạo ra ánh chớp, cầm trên tay cây gậy để tạo ra sấm sét, điều khiển mây mưa.

CAVILLACE

Cavillace là nữ thần Đồng trinh trong thần thoại Inca, nhưng rồi một ngày kia cô ăn phải một thứ trái cây, mà thực ra nó là tinh trùng cô đọng của vị thần Mặt trăng Coniraya (ông chỉ là một thần Mặt trăng nhỏ lẻ, cấp dưới của Mama Quilla). Không chồng mà chửa, cô đề nghị ai là cha của đứa trẻ thì hãy ra mặt, nhưng không thần nào bước ra, mà chính ông Coniraya chắc cũng chả ngờ rằng sperm của mình bay lung tung thế nào lại đọng được lên quả trên cây đó nữa. Vậy là Cavillace đặt đứa trẻ xuống đất, cho nó tự bò về phía cha nó, và người nó chọn là Coniraya. Thất vọng vì cha của con mình chỉ là một gã thần quèn, Cavillace ôm con trẫm mình xuống biển và hóa thành hai tảng đá.

Vậy nên các bạn nam nhớ dọn dẹp sạch sẽ, đừng để vương vãi lung tung nhé.

Ekeko là một gã thần lùn bảo hộ cho Sức khỏe và Của cải. Những con búp bê hoặc bức tượng con con mang hình Ekeko được đặt trong mỗi gia đình mong đem lại may mắn, giàu sang và sức khỏe. Chúng thường mặc bộ quần áo poncho và đeo túi xách đầy vàng bạc và lương thực, và ở thời hiện đại Ekeko còn hay cầm chai rượu hoặc điếu thuốc lá.

Ekeko được cho rằng bắt nguồn từ nền văn minh Tiwanaku trên dãy Andes, sau đó du nhập vào đế chế Inca. Ngày nay Ekeko vẫn được tôn thờ ở nhiều quốc gia Nam Mỹ quanh dãy Andes như Peru, Bolivia, Ecuador, Argentina, Chile…

Cõi âm trong quan niệm của người Inca có hai phần - Cõi Tái sinh và Cõi Chết. Cõi Tái sinh được cai quản bởi nữ thần Đất và Mùa màng Mama Pacha, còn cõi chết thì được thống trị bởi bầy quỷ dữ gọi là các supay. Đôi khi Supay cũng được coi là một vị thần riêng lẻ - thần Chết.