Hawenneyu, Iagentci và sự hình thành thế giới trong thần thoại Iroquois

Trong thần thoại Iroquois (một dân tộc sống ở vùng biên giới Mỹ - Canada ngày nay) thì thuở sơ khai, thế gian chỉ có một biển nước mênh mông là nơi sinh sống của những động vật nước, còn các vị thần thì sống trên bầu trời. Đứng đầu trong số các vị thần là Hawenneyu.

Hawenneyu sở hữu một lâu đài xa hoa tráng lệ, và ông cũng sở hữu cây mặt trời - một cây chi giác mộc khổng lồ, với mỗi bông hoa nở ra là nguồn sáng rực rỡ chiếu khắp thế giới của những vị thần. Sau một thời gian, những bông hoa sẽ khép lại, và thế giới chìm trong đêm tối. Cứ một chu trình nở - khép của những bông hoa trên cây mặt trời chính là một ngày đêm của những vị thần. Hawenneyu cũng sở hữu hai con chó khổng lồ để canh gác cây thần - lưỡi của chúng khi liếm vào da thịt ai thì có thể gây ra những vết thương đau đớn, hoặc chữa lành mọi vết thương.

Và một ngày kia, một nữ thần tên là Iagentci (còn gọi là Ataensic) xuất hiện. Bà cùng cha mình sinh sống phía bên kia bầu trời. Cha của Iagentci là vị thần đầu tiên "chết", và trước khi ra đi, ông đã chỉ cho con gái mình thấy tương lai. Và nữ thần bèn tìm đến Hawenneyu để xin làm vợ ông.

Hawenneyu bèn đặt ra thử thách cho Iagentci – và thử thách quan trọng nhất là bà phải phải cởi bỏ tất cả y phục và nấu một nồi cháo ngô trong một cái nồi không có vung. Điều này khiến toàn thân Iagentci bị bỏng nặng do những cháo ngô bắn ra ngoài. Sau đó, Hawenneyu cử hai con chó khổng lồ của mình đến, liếm những phần cháo bị bắn ra trên da của Iagentci - khiến nữ thần càng thêm đau đớn, nhưng bà vẫn cố hoàn thành món ăn. Thế là Hawenneyu đã bảo hai con chó chữa lành cho Iagentci, rồi kết hôn với bà.

Nhưng cuộc hôn nhân không mấy hạnh phúc khi thần sao băng Gasyondetha và thần chiến tranh Aireskoi liên tục tán tỉnh Iagentci. Tuy nữ thần vẫn một mực chung thủy nhưng Hawenneyu vẫn nổi cơn ghen. Đỉnh điểm là khi Iagentci mang thai, Hawenneyu cho rằng đó không phải con mình, nên đã nhấc cây mặt trời lên, tạo thành một cái hố khổng lồ xuống hạ giới, và đày hai mẹ con Iagentci xuống hạ giới.

Khi rơi xuống, Iagentci bèn triệu tập vô số con vịt tụ lại để đỡ mình,và gọi lên một con rùa to bằng cả lục địa. Rồi Iagentci sai một đàn chuột nước lặn xuống đày biển và mang đất lên, để bà xây dựng lục địa trên lưng con rùa khổng lồ. Từ đó, thế giới hình thành.

Iagentci hạ sinh một con gái - đó là nữ thần Eithinoha, sau này sẽ kết hôn với thần gió Geha và hạ sinh cặp sinh đôi thiện - ác Tharonhiawakon và Tawiskaron.