Hành trình sinh nở của nữ thần Leto

Khi Hera phát hiện ra rằng Leto đang mang thai với Zeus, chồng mình, bà bèn cấm Leto sinh con trên mặt đất (terra-firma), trên lục địa hay bất cứ một hòn đảo nào trên biển.

Trong khi lang thang khắp nơi, Leto tìm được một hòn đảo mới nổi lên trên mặt biển ban đầu gọi là đảo Asterios sau đổi thành Delos thỏa mãn tất cả các yêu cầu khắc nghiệt của Hera và sinh con trên đó. Cả hòn đảo được rất nhiều thiên nga vây quanh. Tương truyền, Zeus đã cho vùng đất này trồi lên giữa biển Aegean để làm nơi trú ngụ tạm thời cho "vợ nhỏ". Nhưng một tích khác cho rằng hoang đảo này ban đầu do nữ thần titan Asteria, vì trốn tránh sự ve vãn của thần Zeus, mà hóa thành. Nay Asteria muốn giúp đỡ em gái Leto nên đã trồi mình lên. Và vì hòn đảo này suốt ngày trôi dạt, lênh đênh trên biển nên có thể tránh được sự truy lùng của nữ thần Hera.

Hầu hết các tài liệu cổ đều viết rằng Leto tự mình hạ sinh bé gái Artemis trước, một cách thuận lợi mà không gặp đau đớn, rắc rối gì. Thế nhưng sau đó, nàng đã đau đớn vật vã suốt chín ngày chín đêm chuyển dạ trước khi sinh được Apollo. Gần như tất cả các nữ thần quyền năng nhất ở thời điểm ấy đều có mặt trên đảo, từ Rheia, Dione cho đến Themis, Amphitrite, Ichnaea.

Trong Homer kể rằng, Hera đã bắt cóc Ilithyia, nữ thần của việc sinh sản, để không cho Leto sinh con. Các nữ thần khác cảm thương trước cơn đau vật vã của Leto nên đã ra lệnh cho nữ thần cầu vồng Iris bay lên đỉnh Olympus lừa Hera để bà thả cho Ilithyia đi bằng cách hối lộ cho bà một sợi dây đeo cổ dài 9 yard bằng hổ phách. Khi Ilithyia đến nơi, những cơn đau chuyển dạ của Leto cũng chấm dứt.

Artemis là người ra đời trước, bé gái Artemis, dù chỉ ra đời trước chín ngày, đã đủ trưởng thành để giúp chính mẹ mình sinh ra người em song sinh Apollo thành công. Một phiên bản khác cho rằng nữ thần Leto đã sinh ra Artemis trước trên một hòn đảo khác là Ortygia rồi mới cùng con gái đến đảo Asterios để hạ sinh Apollo. Vì tích này, nữ thần Artemis ngoài những danh hiệu về mặt trăng, săn bắn còn là nữ thần bảo trợ cho những ca sinh khó.

Ngay khi thần mặt trời ra đời, đất trên đảo tự nhiên phát sáng, hoa nở rộ và tỏa hương thơm ngát, sóng biển xung quanh rì rào như reo vui chúc mừng. Sau sự kiện quan trọng này, để ghi nhận công lao của hòn đảo và bày tỏ lòng biết ơn, nữ thần Leto đã đổi tên Asterios thành Delos và gia cố hòn đảo bằng bốn cột trụ lớn để nó cố định trên biển và trở thành một chốn linh thiêng của Apollo.