Trong thần thoại Hindu, thần Varuna có thể được xem là vị thần cổ xưa nhất được tôn thờ. Lúc ban đầu, người ta coi ông chính là vị thần tối cao, người sáng tạo ra vũ trụ và vạn vật, vị thần của luật pháp, người canh gác thế giới người chết. Ông là người chịu trách nhiệm điều khiển thời tiết mưa giông, là vị quan tòa phán xét linh hồn một con người là có tội hay không cũng như có quyền năng ban cho hoặc tước bỏ sự bất tử đối với một chúng sinh. Nói tóm lại, ở thuở ban đầu, Varuna là vị thần toàn năng và nắm vai trò quan trọng nhất trong các vị thần.

Tuy nhiên, sau một biến cố, khi một con quỷ đánh cắp nguồn nước của cả thế giới, khiến trời đất hỗn loạn, Varuna không thể tự mình đánh bại con quỷ mà phải dựa vào thần sấm sét và chiến tranh Indra giúp sức. Vậy là từ đó, thần Indra dần chiếm lấy vai trò đứng đầu của thần Varuna, trở thành vua của chư thần, còn thần Varuna, trở thành vị thần nước, vua của đại dương, người cai quản tất cả các nguồn nước và là vị thần bảo hộ cho phương Tây. Tuy rằng quyền lực và vai trò đã không còn được như trước nhưng với việc kiểm soát nguồn nước, thần Varuna vẫn là một trong những vị thần quan trọng trong đời sống của nhân dân Ấn Độ.

Varuna trở thành một vị thần của bầu trời, mưa và đại dương thiên thể, cũng như một vị thần của pháp luật và của thế giới.

Varuna thường xuất hiện cùng vợ là nữ thần Varuni. Mỗi khi di chuyển, ông cưỡi trên lưng con thần thú Makara - một sinh vật biển được miêu tả đầu cá sấu, thân voi, vảy cá, đuôi công. Varuna cầm trên tay một sợi dây thừng mà ông dùng để trói những kẻ ác, thế nhưng ông cũng được coi là có lòng nhân từ khi sẵn sàng thả những kẻ có tội nếu họ biết ăn năn hối lỗi.