Lã Động Tân thành tiên

Dưới thời nhà Đường, ở huyện Vĩnh Nhạc, Bồ Châu triều Đường, tại nhà ông Lã Nhượng, Thứ Sử của Hải Châu bỗng có một mùi hương tuyệt diệu lan tỏa khắp phòng, âm nhạc thiên đường vang khắp không trung, lại có một con hạc trắng từ trên trời hạ xuống, bay vào trong màn trướng rồi biến mất. Một cậu bé ra đời được đặt tên là Lã Phẩm, hiệu là Thuần Dương Tử ấy là vào ngày 14 tháng 4 năm 14 Trinh Nguyên. Cậu bé sau này được biết đến với tên là Lã Động Tân, một trong tám vị Tiên bất tử của Đạo gia. Lã Động Tân thông minh nhanh trí, xuất khẩu thành thơ.

Là con quan triều đình, khi lớn lên ông vâng mệnh phụ mẫu, đến Tràng An ứng thí. Một ngày nọ, khi đang ở Trường An uống rượu lúc thanh nhàn, ông gặp một đạo sĩ áo xanh, mình choàng áo trắng, tay cầm bút viết lên tường ba bài thơ tứ tuyệt như sau:

Bài thứ nhất nói rằng:

    Tọa ngọa trường huề tửu nhất hồ,
    Bất giáo song nhãn thức Hoàng Đô,
    Càn khôn hứa đại vô danh tính,
    Sơ tán nhân gian nhất trượng phu.

Nghĩa là:

    Dù nằm hay ngồi vẫn mang theo một bầu rượu,
    Không bảo đôi mắt trông thấy kinh thành Trường An,
    Càn khôn vũ trụ rộng lớn không có danh tính,
    Rải rác ở chốn nhân gian một đấng trượng phu.

Bài thứ hai nói rằng:

    Đắc Đạo chân Tiên bất dịch phùng,
    Kỷ thời quy khứ nguyện tương tòng,
    Cổ ngôn trụ xứ liên thương hải,
    Biệt thị Bồng Lai đệ nhất phong.

Nghĩa là:

    Bậc chân Tiên đắc Đạo không dễ mà gặp được,
    Khi nào mong muốn trở về xin nguyện đi theo,
    Lời xưa nói họ ở nơi biển cả xanh thẳm,
    Hay là ở ngọn núi cao nhất chốn Bồng Lai.

Bài thứ ba nói rằng:

    Mạc yếm truy hoan tiểu ngữ tần,
    Tầm tư ly loạn khả thương thần,
    Nhàn lai khuất chỉ tòng đầu số,
    Đãi đáo thanh bình hữu phàm nhân.

Nghĩa là:

    Đừng mãi hài lòng với vui vẻ và hạnh phúc,
    Nghĩ ngợi nhiều có thể làm thương tổn tinh thần,
    Vui vẻ bấm ngón tay và thuận theo số phận,
    Chờ đợi buổi thanh bình trong cõi phàm trần này.

Lã Động Tân kinh ngạc trước tướng mạo cổ quái, ý thơ phiêu dật của người ấy và bước tới hành lễ. Vị đạo sĩ nói: “Trước tiên ngươi ngâm bài thơ thứ nhất để ta xem chí ngươi thế nào”. Lã Động Tân tiện tay tiếp bút viết:

    Sinh tại Nho gia ngộ thái bình
    Huyền anh trọng trệ bố y khinh
    Thùy năng thế thượng tranh danh lợi
    Dục sự Thiên Hoàng thượng Ngọc Thanh

Nghĩa là:

    Sinh tại gia đình nhà Nho, gặp cảnh thái bình
    Đã quen với áo vải, coi thường cảnh lụa là
    Tại sao con người thế gian tranh giành danh lợi?
    Ta phục vụ Thượng Đế ở trên điện Ngọc Thanh

Vị đạo sỹ này là Hán Chung Ly (có tài liệu cho là Trương Tử Phòng tự Vân Phòng), một trong ba người đứng đầu Bát Tiên. Nhìn thấy nguyện ý tu Đạo của Lã Động Tân, Chung Ly mời ông về núi cùng tu Đạo với mình. Nhưng Lã Động Tân từ chối.

Tuy nhiên họ ở cùng phòng trọ với nhau, khi Chung Ly đang nấu cháo kê vàng, Lã Động Tân ngủ thiếp đi và thấy một giấc mơ. Trong giấc mơ, 18 năm đã trôi qua. Lã Động Tân thi đỗ với điểm số cao nhất, làm quan to trong triều, lên đến chức Thừa tướng.

Ông kết hôn, có con cháu và người hầu kẻ hạ. Nhưng một biến cố lớn xảy ra đến với ông. Ông bị phản bội và mất hết mọi thứ, bao gồm cả thân quyến và gia sản, phải lang thang trong nghèo khổ và cô đơn. Tiếc nuối đời mình, Lã Động Tân bừng tỉnh giấc. Nồi cháo kê vẫn chưa nấu xong.

Chung Ly cười và hát:

    Hoàng lương do vị tục
    Nhất mộng đáo hoa tư

Nghĩa là:

    Nồi kê còn chưa chín
    Giấc mộng đã mơ xong

Lã Động Tân sau đó chấm dứt cuộc sống của một nhà Nho và đồng ý theo Chung Ly ẩn dật tu Đạo. Lã Động Tân đã vượt qua 10 khảo nghiệm trước khi được Chung Ly nhận làm đệ tử. Mỗi một khảo nghiệm liên quan tới sự mất mát về lợi ích hiện thực, lợi ích vật chất, cũng như buông bỏ những ràng buộc về tình của người thường.

Trong một khảo nghiệm, Lã Động Tân đã bảo vệ đàn cừu khi đối diện với một con hổ đói mà không chút sợ hãi. Trong một khảo nghiệm khác, ông đã giữ mình vững vàng khi một cô gái trẻ ra sức quyến rũ ông. Trong khảo nghiệm cuối cùng, Lã Động Tân đã sẵn sàng chết để hoàn trả một món nợ tiền kiếp. Bằng chính niệm, Lã Động Tân đã vượt qua tất cả khảo nghiệm.

Sau đó, Chung Ly dạy Lã Động Tân bí quyết tu Đạo thực sự. Sau này Chung Ly cưỡi mây rời khỏi thế gian. Chuyện kể rằng Chung Ly nói với Lã Động Tân là nếu ông tiếp tục tu Đạo, ông cũng sẽ có thể bay lên thiên đàng. Nhưng Lã Động Tân đáp lại rằng ông muốn cứu độ tất cả chúng sinh trước khi rời đi.

Lã Động Tân ngao du xuống phía Nam tới sông Lễ Thủy và gặp Chúc Dung, vốn là Đại Long Chân Quân Chúc Dung Quân truyền cho ông Thiên Độn Kiếm Pháp và đưa cho Lã Động Tân một thanh kiếm dùng để trảm tà ma.

Truyền thuyết kể rằng Lã Động Tân ẩn hiện ở thế gian hơn 400 năm. Ông tiêu diệt tà ma bằng thanh bảo kiếm, giúp đỡ nhiều người học Đạo. Lã Động Tân thường chu du giữa các miền sông núi tỉnh Hồ Nam và Hồ Bắc, gần sông Dương Tử và sông Hoài. Sau này, Chung Ly trở lại, nói rằng tên của Lã Động Tân đã được liệt vào sổ Tiên tại điện Ngọc Thanh.

Ngày nay, Lã Động Tân được biết đến là một trong Bát Tiên của Đạo gia. Những bài thơ của ông được tập hợp lại trong cuốn Toàn Đường Thi, một tuyển tập thi ca nhà Đường.