Fionn mac Cumhaill là một người anh hùng trong thần thoại Celtic, là một thợ săn - chiến binh huyền thoại của thần thoại Ailen có tiếng tăm không kém gì Cú Chulainn. Những câu chuyện xoay quanh Fionn và những chiến binh fianna dưới trướng anh tạo nên cả một dòng truyện gọi là Fenian Cycle trong thần thoại Celtic.
Fionn là con trai của Cumhaill, vị thủ lĩnh đứng đầu các chiến binh fianna hùng mạnh, và nàng Muirne, cháu nội của thần Nuada trong thần tộc Tuatha de Danann. Goll mac Morna, một tướng lĩnh dưới quyền Cumhaill đã giết chết ông và lên nắm quyền thủ lĩnh fianna. Muirne lúc đó đang mang thai Fionn, phải nương náu nhờ chị chồng Bodhmall là một druid.
Fionn lớn lên được bác Bodhmall cho học võ và cung kiếm. Cậu cũng kết thân với thi sĩ Finnegas, người dành cả đời tìm kiếm con cá hồi tri thức, mà ăn con cá vào sẽ có mọi tri thức trên đời. Cuối cùng Finnegas bắt được con cá và nhờ Fionn nấu hộ, vô tình cậu bị bỏng, vội vàng mút ngón tay dính mỡ cá vào mồm, thế là cậu có tri thức của cá hồi. Tin rằng đó là định mệnh của Fionn, Finnegas cho cậu xơi cả con cá hồi luôn.
Fionn lớn lên lập nhiều chiến công hiển hách, trong đó nổi bật là chiến tích đánh bại Aillen, gã quỷ lửa đến từ cõi âm. Cậu được tôn làm thủ lĩnh những chiến binh fianna, chính Goll, kẻ đã giết cha Fionn năm xưa cũng “tự giác” nhường ngôi cho cậu.
Về tình sử thì đời Fionn gắn với hai người con gái. Người đầu tiên là nàng Sadhbh, cháu nội của thần Dagda (cha con nhà này có duyên cưới con cháu thần tộc). Nàng bị gã druid tên là Fear Doirich biến thành nai vì từ chối lời cầu hôn của lão. Fionn đã hóa giải lời nguyền, cưới nàng, nhưng ít lâu sau, khi Fionn đi chinh chiến, Fear Doirich trở lại và hóa nàng thành nai. Nàng lúc đó đang mang thai, sinh ra đứa con trai trong rừng rồi chạy mất. Fionn tìm được cậu con trai mang về nuôi, đặt tên là Oisín.