Ngày xưa có một ông vua cao tuổi muốn tìm người nối ngôi. Vua ra lệnh phát cho mỗi người dân một thúng thóc về gieo trồng và giao hẹn: ai thu được nhiều thóc nhất sẽ được truyền ngôi, ai không có thóc nộp sẽ bị trừng phạt.
Thời bà Khổng Ôn sống là thời kỳ đất nước mới thành hình, đất còn thấp, nước chiếm phần nhiều. Nước thường xuyên cậy thế mạnh gây ra những trận lũ lụt hòng dìm đất xuống.
Ngày xưa, có một người mẹ nghèo khổ, vất vả nuôi con bằng bắp và gà, phần ngon bà dành hết cho con, chỉ ăn phần thừa. Nhưng cậu con trai lại ham chơi, hỗn láo, chẳng biết thương mẹ. Trước khi qua đời, bà để lại cho con một hạt nhỏ và dặn mang đi gieo. Trên hành trình dài gian khổ, cậu con trai mới dần hiểu công lao sinh thành của mẹ. Khi hạt nảy mầm thành cây trĩu bông vàng óng, thơm bùi – đó chính là hạt lúa, hạt gạo đầu tiên trên đời.
Ngày xửa ngày xưa, vùng nọ có một chàng trai mồ côi, suốt ngày làm lụng vất vả mà vẫn thiếu thốn, nghèo đói quanh năm. Chàng không có ruộng nương nên phải cày thuê cho nhà phú ông. Đến vụ thu hoạch làm được hạt thóc, hạt gạo, chàng phải trả cho nhà phú ông hết nên nghèo vẫn hoàn nghèo.
