Chuyện thượng công Lê Văn Duyệt chém Lãnh Tạo

Lãnh Tạo, người gốc ở huyện Hương Sơn, tỉnh Nghệ An, nghề văn nghiệp võ đều làu thông, hiềm vì tánh tình nóng nảy, phóng túng không chịu phục tùng một ai, nhất là các quan của triều đình thì Lãnh Tạo ra mặt chống lại hẳn. Có một lần Lãnh Tạo bị bắt giam về tội phạm thượng, nửa đêm Tạo bẻ gãy gông xiềng, giết lính canh vượt ngục trốn đi. Sau đó, Lãnh Tạo chiêu tập được một số người lập thành đội ngũ, chiếm trọn Truông Mây làm căn cứ, xưng hùng xưng bá một cõi. Quan quân địa phương không đủ sức triệt hạ Lãnh Tạo.

Lúc bấy giờ vua Minh Mạng đang trị vì, xuống chiếu cho Thượng Công Lê Văn Duyệt ra làm Tổng trấn Nghệ An để đánh dẹp Lãnh Tạo. Gần có cả năm, Lãnh Tạo rất giỏi trốn tránh nên Thượng Công Lê Văn Duyệt không làm gì được, đành phải ra yết thị ban thưởng cho ai bắt được Lãnh Tạo.

Lãnh Tạo chẳng hề nao núng, quyết một phen đọ tài đua trí với ngài Thượng Công.

Một hôm, Thượng Công Lê Văn Duyệt đang ngồi tại phủ đường thì quân vào báo, có quan Thanh tra của triều đình phái đến để gặp ngài Thượng Công. Bước ra nghinh tiếp, ngài Thượng Công thấy một đoàn người mũ áo chỉnh tề, kéo cờ "Phụng mạng Khâm sai." đã tiến vào phủ đường. Thượng Công Lê Văn Duyệt liền mở cuộc tiếp kiến trọng hậu. Lúc ấy vị quan Khâm sai mới nắm tay ngài Thượng Công mà hỏi rằng:

- Từ ngày đáo nhậm tỉnh này, Thượng Công có biết Lãnh Tạo là ai không?

Rồi vị quan Khâm sai, chẳng đợi ngài Thượng Công trả lời, lấy tay chỉ vào ngực nói tiếp:

- Lãnh Tạo chính là tôi đây, tôi có vết son ở bên tai. Từ trước tới nay tôi có làm gì trái với phép vua luật nước đâu mà ngài ra lệnh bắt tôi? Bữa nay tôi giả làm Khâm sai triều đình để vào đây gặp ngài, vậy ngài hãy tính sao thì tính.

Ngài Thượng Công ngó Lãnh Tạo rồi nói:

- Ta đến đáo nhậm xứ này, ai nghe oai danh cũng đều phục, chỉ có ngươi không chịu phục tùng, kết bè kết đảng thì ta phải ra lệnh bắt ngươi. Nhưng, nay nhà ngươi đã ra mặt thì ta cũng tha thứ cho. Vậy ta ban cho nhà ngươi một trăm lượng vàng, một trăm lượng bạc, nhà ngươi đừng chống lại quan quân nữa và hãy kết làm huynh đệ với ta, ta sẽ tâu với triều đình phong quan chức cho nhà ngươi. Nhà ngươi nghĩ sao?

Lãnh Tạo đáp:

- Vàng bạc thì tôi nhận, còn quan tước thì tôi không màng. Nay tôi có công đến đây, vậy ngài hãy cho một trăm tên quân đưa tôi về rừng là êm chuyện.

Thượng Công Lê Văn Duyệt sợ có sự lôi thôi tại phủ đường, nên phải cho một trăm tên lính đưa Lãnh Tạo về Truông Mây. Từ đó tiếng tăm Lãnh Tạo càng lừng lẫy.

Thua trí Lãnh Tạo, Thượng Công Lê Văn Duyệt lấy làm tức lắm, mới ngấm ngầm sai người đi tìm bắt mẹ và vợ của Lãnh Tạo. Đó rồi, ngài Thượng Công truyền làm một cái chòi cao ba trăm thước để mẹ và vợ Lãnh Tạo ở trên đó rồi gởi thơ cho Lãnh Tạo buộc phải về hàng, không thì mẹ và vợ bị xử chém.

Động lòng hiếu tử, xót nghĩa phu thê, Lãnh Tạo đành phải vì chữ hiếu thảo, bỏ cuộc đời ngang dọc ở Truông Mây, đem thân về nạp cho Thượng Công Lê Văn Duyệt để cho mẹ và vợ được thả ra.

Lúc về đến thành, thấy mẹ và vợ bị nhốt trên lầu cao làm con tin. Lãnh Tạo không khỏi chạnh lòng, mới làm ra một bài phú, ví mình là tay chọc trời khuấy nước, nhưng vì chữ hiếu, chữ nghĩa mà phải bó thân về hàng, ngài Thượng Công xem qua bài phú này, cho rằng Lãnh Tạo có óc ngạo mạn, lại căm giận Lãnh Tạo đã khi dễ mình lúc trước, nên thừa lúc Lãnh Tạo vừa vào thành liền cho phục binh bắt trói lại đem ra chém đầu. Đoạn dâng sớ về triều kể tội Lãnh Tạo, kèm theo bài phú để làm bằng.

Vua Minh Mạng xem qua bài phú của Lãnh Tạo, liền xuống lệnh khiển trách Thượng Công Lê Văn Duyệt đã tự chuyên giết chết một người tài giỏi và phạt Thượng Công phải mất bổng lộc trong một năm.