Vịnh Hạ Long không chỉ là một kỳ quan thiên nhiên của thế giới mà còn gắn liền với một truyền thuyết thiêng liêng, thể hiện tinh thần đấu tranh chống giặc ngoại xâm và niềm tin vào sức mạnh linh thiêng của dân tộc Việt Nam. Tên gọi “Hạ Long” – nghĩa là “Rồng đáp xuống” – mang trong mình cả vẻ đẹp huyền thoại lẫn ý nghĩa văn hóa sâu sắc.

Từ thuở hồng hoang, khi trời đất còn hỗn độn, người Việt cổ đã phải liên tục chống chọi với các cuộc xâm lược từ phương Bắc. Giặc ngoại xâm thường cưỡi những đoàn thuyền lớn, theo đường biển mà tràn vào bờ cõi nước Nam.

Thấu hiểu nỗi thống khổ của người dân, Ngọc Hoàng Thượng Đế đã sai Rồng mẹ cùng đàn Rồng con hạ phàm, mang theo sức mạnh thần thánh để giúp dân tộc Việt đánh đuổi giặc thù. Ngay khi giặc đang ồ ạt kéo đến, đàn Rồng lập tức chia nhau phun lửa thiêu rụi tàu thuyền giặc, đồng thời nhả ra vô số ngọc ngà châu báu.

Những viên ngọc ấy khi rơi xuống biển lập tức biến thành các đảo đá lấp lánh màu ngọc thạch, sừng sững giữa trời như những bức tường thành chắn sóng. Có hòn tạo thành thế trận vững chắc, có hòn nằm rải rác như để phục kích, chặn đứng mọi đường tiến công của kẻ thù.

Bị bất ngờ và kinh hoàng trước sức mạnh của Rồng, quân giặc không kịp trở tay. Tàu thuyền chúng bị va vào đá mà vỡ vụn, phần bị thiêu cháy, phần bị đánh tan xác giữa đại dương. Xác giặc chìm xuống đáy biển, làm mồi cho tôm cá, sóng biển trở lại bình yên.

Sau chiến thắng, đàn Rồng định bay về trời. Thế nhưng, khi nhìn thấy cảnh sắc tươi đẹp nơi đây, với non nước hữu tình, rừng xanh, biển biếc, cùng con người cần cù, hiền hậu, Rồng mẹ cảm động và quyến luyến chẳng nỡ rời đi.

Bà quyết định cùng đàn Rồng con ở lại trần gian, tiếp tục bảo vệ bờ cõi Đại Việt. Từ đó, họ âm thầm che chở cho dân lành qua bao thế hệ.

Theo truyền thuyết, nơi Rồng mẹ hạ xuống chính là Vịnh Hạ Long ngày nay. Nơi đàn Rồng con đáp xuống được gọi là Vịnh Bái Tử Long – "Bái" nghĩa là lạy, "Tử Long" là những Rồng con – như lời tôn kính. Còn nơi đuôi của đàn Rồng quẫy nước, tạo nên sóng trắng xóa chính là Bạch Long Vĩ – bán đảo Trà Cổ hiện nay, nổi tiếng với bãi biển dài và mịn như nhung.

Câu chuyện về Rồng mẹ và đàn Rồng con không chỉ giải thích nguồn gốc địa danh Hạ Long mà còn thể hiện niềm tự hào dân tộc. Nó nhấn mạnh truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết và niềm tin vào sức mạnh huyền thoại của dân tộc "con Rồng cháu Tiên".

Vịnh Hạ Long không chỉ đẹp bởi cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ mà còn đẹp trong lòng người dân bởi giá trị tinh thần và lịch sử lâu đời.