Yurei - Yêu ma trong thần Đạo

Yūrei hay Yurei (U Linh) là những con yêu ma trong văn hóa dân gian Nhật Bản tương tự như mô hình ma của phương Tây. Tên bao gồm 2 chữ Kanji, 幽 (yū), nghĩa là "uể oải" hoặc "lờ mờ" và 霊 (rei), nghĩa là "tâm hồn" hoặc "tinh thần". Tên thay thế bao gồm là 亡霊 (Vong Linh, Bōrei), có nghĩa là tinh thần bị hủy hoại hoặc rời đi, 死霊 (Shiryō) có nghĩa là linh hồn chết, hoặc bao gồm nhiều hơn là 妖怪 (Yōkai - Yokai) hoặc お化け (Obake). Giống như các đối tác Trung Quốc và phương Tây, họ được cho là những tâm hồn bị cấm khỏi thế giới bên kia.

Lúc đầu, Yurei thường khó phân biệt so với hình dạng của nó lúc còn sống. Họ quan niệm rằng Yurei chỉ là một làn khói hay cái gì đó tương tự chứ không mang hình dạng con người. Vì vậy, trước thế kỷ 16, người Nhật chưa chú trọng đến các Yurei. Sau đó vào cuối thế kỷ 17 (khi chiến quốc Nhật kết thúc), kaidan (truyện ma) trở nên phổ biến trong văn học cũng như trên sân khấu ở Nhật, Yurei được gán cho những tính chất tương tự như ta thường thấy trong những truyện hay phim ma ngày nay.

Những nét đặc trưng của Yurei được bắt nguồn từ những nghi lễ thời Edo (1603 – 1868). Người Nhật cho rằng các Yurei thường xuất hiện trong bộ kimono màu trắng được mặc lúc đem đi chôn được gọi là katabira (loại thường) hoặc kyokokatabira (loại tốt, được vết thêm kinh Phật lên vải), thêm vào đó còn có chiếc mũ lúc liệm gọi là hitaikakushi có dạng hình tam giác màu trắng (bạn nào từng xem Ringu thì chắc biết chiếc mũ này )

Vào giữa thế kỷ 18, theo các kaidan nổi tiếng, người ta tin rằng các yurei thường đi hõn đất hoặc không có chân. Maruyama Okyo, một nghệ sĩ nổi tiếng lúc bấy giờ đã xây dựng hình ảnh một yurei mặc một bộ kimono trắng dài quá chân, lơ lửng trên không hoặc bị treo lủng lẳng trên một sợi dây. Đó là hình dạng gần giống với các yurei ngày hôm nay.

Ngày nay, sự xuất hiện của Yurei có phần đồng nhất, ngay lập tức báo hiệu bản chất ma quái của hình vẽ, và đảm bảo rằng nó là xác thực về mặt văn hóa.

- Áo trắng: Yurei thường được mặc màu trắng, biểu thị chôn cất kimono màu trắng dùng ở Thời kỳ Edo nghi lễ tang lễ. Ở Thần đạo, màu trắng là màu của sự thuần khiết trong nghi lễ, theo truyền thống dành riêng cho các linh mục và người chết. Bộ kimono này có thể là katabira (một đồng bằng, trắng, kimono không gợn sóng) hoặc kyokatabira (một thanh katabira trắng khắc kinh điển Phật giáo). Họ đôi khi có hitaikakushi (nghĩa là "che trán"), đó là một mảnh vải hình tam giác nhỏ màu trắng buộc quanh đầu.

- Tóc đen: Tóc của Yurei thường dài, đen và rối bù, mà một số người tin là nhãn hiệu được mang từ nhà hát kabuki, nơi tóc giả được sử dụng cho tất cả các diễn viên. Đây là một quan niệm sai lầm: phụ nữ Nhật Bản theo truyền thống mọc tóc dài và mặc nó ghim lên, và nó đã được thả xuống cho tang lễ và chôn cất.

- Tay và chân: Tay của Yurei được cho là treo lủng lẳng vô hồn từ cổ tay, được giữ rộng ra với khuỷu tay gần cơ thể. Chúng thường thiếu chân và bàn chân, lơ lửng trong không khí. Những tính năng này bắt nguồn từ bản ukiyo-e ở thời kỳ Edo và nhanh chóng được sao chép sang kabuki. Ở kabuki, việc thiếu chân và bàn chân này thường được thể hiện bằng cách sử dụng kimono rất dài hoặc thậm chí nâng diễn viên lên không trung bằng một loạt dây thừng và ròng rọc.

- Hitodama: Yurei thường được miêu tả là đi kèm với một cặp lửa nổi hoặc ma trơi (hitodama ở Nhật Bản) trong các màu kỳ lạ như xanh dương, xanh lá cây hoặc tím. Những ngọn lửa ma quái này là những phần riêng biệt của hồn ma chứ không phải là những linh hồn độc lập.

Các loại Yurei:

Tất cả các linh hồn không siêu thoát ở Nhật được gọi là Yurei. Trong đó, còn có thể phân biệt ra thành nhiều loại dựa vào cách chúng chết hoặc dựa vào lý do chúng quay lại báo thù.
- Onryo: Loại ma này quay trở về để trả thù cho sự oan ức mà người khác đã gây nên cho nó lúc còn sống.
- Ubume: Hồn của các người mẹ chết vì sinh con hoặc chết khi con còn nhỏ dại. Những linh hồn này thường không có ý thức báo thù, chúng quay lại chỉ đơn giản là để chăm sóc con.
- Goryo: Đây là những hồn ma báo thù thuộc "tầng lớp quý tộc" hoặc là linh hồn của những kẻ "tử vì đạo".
- Funa yurei: Còn gọi là ma nước, là hồn của những người chết đuối.
- Zashiki warashi: Còn gọi là "con ranh con lộn", là hồn của những đứa trẻ, thường trở về và nhập vào bào thai khi người mẹ có thai lần sau.
- Ma chiến binh: Hồn ma của những người chết trận, thường chỉ xuất hiện trong kịch Noh.
- Ma tình nhân: Là hồn ma của một người đàn ông hoặc một người đàn bà đem lòng si mê một người còn sống nên không muốn siêu thoát mà cứ ám mãi người mình yêu. Hậu quả là người đó thường bị tâm thần, luôn khẳng định rằng mình đã có chồng hoặc có vợ, có khi đòi bỏ nhà ra đi để gặp người mình yêu. Người ta khuyên rằng trước khi đi ngủ không nên soi gương quá nhiều để tránh bị loại ma này "phát hiện".

Trừ tà

Cách dễ nhất để xua đuổi một yrei là giúp nó hoàn thành mục đích của mình. Khi lý do cho cảm xúc mạnh mẽ ràng buộc tinh thần với trái đất không còn nữa, Yurei hài lòng và có thể tiếp tục. Theo truyền thống, điều này được thực hiện bởi các thành viên trong gia đình khi thực hiện việc trả thù kẻ giết người, hoặc khi con ma thỏa mãn niềm đam mê/tình yêu của mình với người yêu, hoặc khi hài cốt của nó được phát hiện và chôn cất đúng cách với tất cả các nghi thức được thực hiện.

Cảm xúc của onryō đặc biệt mạnh mẽ và chúng ít có khả năng được bình định bằng các phương pháp này.