Người anh hùng Aeneas

Aeneas là người anh hùng thành Troy trong thiên sử thi Aeneid của người La Mã. Lúc bấy giờ hoàng đế Augustus muốn La Mã có một sử thi hoành tráng như Odyssey và Illiad của người Hy Lạp, nên đã "đặt hàng" tác giả Virgil để ông sáng tác một tác phẩm thật hoành tráng ca ngợi sự hùng vĩ của nền văn minh La Mã. Vậy là sử thi Aeneid ra đời.

Aeneas là một người lính thành Troy, con trai của nữ thần tình yêu sắc đẹp Venus và Anchises, một người phàm. Anchises là anh em họ với vua Priam của Troy. Có hai lời tiên tri về cuộc đời của Aeneas, rằng chàng sẽ là người mở ra một vương triều vĩ đại, và điều thứ hai, rằng chàng sẽ làm sụp đổ thành Carthage ở Bắc Phi.

Khi thành Troy thất thủ trước cuộc tấn công cuối cùng của người Hy Lạp, Aeneas, sau khi nghe các vị thần ra lệnh, đã bỏ chạy khỏi Troy đem theo. Aeneas dẫn vợ con và cha già Anchises bỏ trốn, nhưng vợ chàng không thoát được khỏi thành Troy, còn người cha già sau một thời gian lênh đênh trên biển cũng qua đời. Aeneas cùng một nhóm người, thường hay được gọi là các Aenead, những người sau khi đến Ý và trở thành tổ tiên của những người La Mã. Các Aenead bao gồm người thổi kèn trompet Misenus, cha của anh Anhchises, bạn của anh Achates, Sergestus và Acmon, thầy lang Iapyx, và con trai của anh Ascanius. Anh ta còn mang theo Lares và Pentates, hai bức tượng thần giữ nhà của Troy, đến Ý.

(Từ chỗ này, thần thoại Hy Lạp sẽ nhường chỗ cho thần thoại La Mã, vì vậy tên của các vị thần La Mã sẽ được sử dụng).

Sau một khoảng thời gian bình yên ngắn ngủi, một cơn bão dữ dội giáng xuống đoàn người của Aeneas và thủy thủ đoàn của anh theo yêu cầu của nữ thần Juno. Aeneas và thủy thủ đoàn buộc phải cập cảng Carthage. Aeneas có một mối quan hệ ngắn ngủi với nữ hoàng Carthage là Dido, họ chung sống như vợ chồng và Dido dự định sẽ cho Aeneas cùng lên ngôi trị vì Carthage. Một lần nữa, việc này được cho là ý muốn của Juno, người đã được tiên báo rằng con cháu của những người Troy (ở đây là đoàn người của Aeneas) sẽ tiêu diệt thành phố Carthage ưa thích của bà. Tuy nhiên Jupiter và Venus lại gửi vị thần báo tin Mercury đến nhắc nhở Aeneas không quên định mệnh của mình, nên anh đã rời Carthage một cách bí mật và tiếp tục hành trình. Khi Dido biết chuyện, bà ra lệnh thuộc hạ của mình xây dựng cho bà một dàn thiêu, đứng trên đó, nguyền rủa con cháu của bà (Carthage) và con cháu của Aeneas (Roma) sẽ mãi mãi là kẻ thù; sau đó bà tự sát bằng một con dao rồi ngã vào lửa trên chính dàn thiêu ấy. Về sau khi đi đến Hades, Aeneas gọi linh hồn của bà, nhưng Dido không thèm trả lời cũng như tỏ vẻ nhận ra Aeneas.

Đoàn người của Aeneas đã dừng chân tại đảo Sicilia giữa cuộc hành trình. Trước khi đi đến Carthage, Achaemenisdes, một trong những thủy thủ bị bỏ lại của Odysseus, đã gia nhập họ. Sau Carthage, những người Troy này quay trở lại Sicilia và được chào đón bởi Acestes, một vị vua bản xứ và là con trai của dòng sông Crinisus và một phụ nữ Dardan (dân tộc của Aeneas).

Ngay khi đến Ý, Aenas gây chiến với thành phố Falerii. Latinus, vua của vùng Latium, chào đón đoàn người của Aeneas và những chiến binh thành Troy lưu vong và cho họ tái định cư tại Latium. Con gái của ông, Lavinia, vốn dĩ đã được hứa hôn cho Turnus, vua của Rutuni, như Latinus nhận được một lời sấm rằng Lavinia sẽ cưới người khác đến từ một xứ khác, chính là Aeneas. Latinus làm theo lời sấm này; và cộng thêm bị Juno xúi giục (Juno vốn dĩ là vị thần vun vén cho Tarchon của người Etrusca và Nữ hoàng Amata của Latin), Turnus gây chiến với Aeneas. Theo Livy Aeneas chiến thắng và bắt giự toàn bộ người của Turnus nhưng latinus lại chết trận. Aeneas thành lập thành phố lavinium, được đặt tên theo Lavinia (lúc nảy đã là vợ của anh). Về sau, Aeneas còn chào đón cả em gái của Dido là Anna Perenna, nhưng về sau Anna lại bị buộc phải tự sát dưới cơn ghen của Lavinia.

Sau khi Aeneas chết, mẹ của anh Venus cầu xin Jupiter làm cho anh bất tử. Jupiter đồng ý và vị thần sông Numicius đã thanh tẩy mọi thứ trần tục của Aeneas và Venus cho anh dùng Ambrosia (thức ăn của các vị thần) và Nectar (rượu của các vị thần) để biến anh thành giống bà, trở thành một vị thần. Aeneas trở thành thần Jupiter Indiges. Dưới ảnh hưởng của James Frazer, vài người cho rằng Aeanas vốn là một vị thần kiểu chết đi rồi lại tái sinh (life-death-rebirth deity).

Cuộc hành trình của Aeneas từ Troy, (do Aphrodite chỉ dẫn) điều đã dẫn đến việc hậu duệ của Aeneas về sau chính là anh em Romulus và Remus, những người sẽ lập ra thành Rome, được đề cập đến trong sách Aeneid của Virgil. Đồng thời Aeneas cũng là nhân vật trong truyện Iliad của Homer và trong một vở kịch Troilus and Cressida của William Shakespeare.