Truyện tình Callisto và Zeus hay nguồn gốc chòm sao đại hùng

Chòm Đại Hùng là chòm sao được biết đến như chòm sao lớn nhất nhì dải ngân hà và lâu đời nhất. Và tích về chòm sao này lại gắn với một mỹ nữ xinh đẹp, duyên dáng tên Callisto.

Tình yêu và ghen tuông, một hình mẫu điển hình trong thần thoại Hy Lạp đã lặp lại với nàng Nymph Callisto (tiếng Hy Lạp: "Καλλίστη", "Người đẹp nhất"). Callisto là con gái Lycaon, vua xứ Arcadia và là một nữ hầu được Artemis yêu mến nhất. Nàng theo hầu Artemis, thề nguyện sẽ giữ gìn tiết hạnh bản thân, không gieo mình vào dục vọng tầm thường. Nhưng vẻ đẹp của Callisto đã phản lại lời thề nào gieo. Nó thu hút thần Zeus, cha của Artemis, vị thần tối cao.

Thần hóa thân thành nữ thần Artemis đức hạnh, rủ Callisto cùng đi săn. Khi tới nơi hoang vắng, Zeus đã cưỡng hiếp nàng. Cuối cùng, Callisto mang thai.

Tạm ngưng ở đây bởi có nhiều bản kể khác nhau. Có người nói Zeus và Callisto đang ân ái thì Zeus thấy Hera bước đến, vội vã biến Callisto thành một con gấu. Hera biết rõ con gấu đấy là ai, đã khéo léo bày trò để yêu cầu Zeus trở về Olympus và để con gấu lại một mình.

Cũng có bản kể khác, Artemis thấy bụng Callisto ngày càng phình ra, nàng đâm nghi. Cho tới khi phát giác, Artemis tức giận đuổi nàng ra khỏi đoàn đi săn. Không lâu sau, Callisto sinh hạ một bé trai kháu khỉnh tên Arcas. Lúc này Callisto mới bị Hera biến thành gấu. Zeus thương tình, mang Arcas còn bé bỏng tới cho Hermes, giao chàng nhiệm vụ đưa nó trốn khỏi tầm mắt Hera. Hermes vâng lời, trao lại Arcas cho mẹ mình là Maia và xin bà chăm sóc nó cẩn thận.

Arcas lớn nhanh như thổi, chẳng mấy chốc thành một trang thiếu niên cường tráng, dũng cảm. Nhưng thời gian không khiến cơn ghen của Hera phai nhạt, mà càng sâu đậm hơn khi nữ thần chỉ có một cậu con trai tàn tật và một người khát máu. Hera quyết định trả thù. Nữ thần dẫn lối cho Arcas tới gặp Callisto. Khi thấy con gấu lớn, Arcas đã rút tên bắn chết. Nhưng rồi lúc này, hình hài thiếu nữ Callisto xinh xắn ngày nào mới hiện ra. Arcas phát hiện ra mẹ mình, vô cùng đau đớn trong khi Hera hả dạ. Zeus quyết định đưa hai mẹ con Callisto và Arcas lên trời, trở thành chòm Đại Hùng và Tiểu Hùng. Trong lúc được đưa lên trời, Arcas đã ngoái đầu lại nhìn mẹ mình. Vậy nên chòm Tiểu Hùng mới có hình dạng con gấu con ngoái đầu lại.

Thực ra Hera chưa mãn nguyện lắm với lần này, nên quyết định cấm không cho Tethys và Oceanus cho Callisto vào địa phận của họ. Do đó, chòm Tiểu Hùng không bao giờ lặn ở chân trời mà vĩnh viễn nằm ở thiên cầu bắc.