Tại đất Hiệp Hữu có người họ Lê đã đỗ tiến sĩ, sống một đời vinh hiển ơn vua lộc nước. Tuy sống trong cảnh giàu sang nhưng ông tiến sĩ này thường vương vấn nỗi buồn riêng.
Một gã nhà quê ra tỉnh trở về làng, nghe nhiều người bảo nhau con cua ăn rất ngon, có tám que hai càng thường bò ngang, gã liền hối thúc chị vợ mau mau ra chợ mua cua về cho gã ăn.
Do sự tình cờ trâu lại đến ở gần vịt, nếu trâu ít ăn ít nói lo cặm cụi làm việc bai nhiêu thì vịt lại bẻm mép tía lia cái miệng tối ngày, làm biếng làm nhác bấy nhiêu.
Một ông lái buôn tánh tình hiền lành cẩn thận, trước khi nhắm mắt lìa đời, ông làm một chúc thư để lại phân chia gia tài cho ba đứa con ông.
Vào thời Hùng Vương thứ tám, có vợ chồng anh chàng họ Lưu, anh chồng thì hiền như cục bột, hiền đến đỗi mọi người phải lầm anh ta ngớ ngẩn đần độn, trái lại chị vợ khôn ngoan lanh lợi, ngày nào cũng đôn đốc chồng:
Ông Nguyễn Cốc, người ở làng Thanh Mễ, ăn ở với cha mẹ thật chí hiếu, chỉ hiềm cha mẹ ông không được hiền lương nhân đức, trong làng đều cho rằng "cha mẹ rắn mà đẻ con Phật" để trỏ cảnh cha mẹ ông và ông.
Ba anh học trò gặp nhau ở giữa đường lấy làm mừng rỡ, tay nắm mặt mừng, rồi nói nhau: "Mang tiếng là người học trò, mà mình không làm nên thơ phú, tủi người đời không phục. Vậy sẵn đây ba anh em mình nên hợp sức làm thơ".
Nơi cánh rừng kia có một cây Sồi cao lớn đã gần trăm tuổi, mỗi ngày gió chạy vào rừng làm bạn với cây Sồi. Gió thổi vào cây Sồi làm cành lá reo lên lao xao như ca nhạc, ngày nào đôi bạn này cũng ca hát như thế để làm vui cho khu rừng quạnh quẽ.
Giáp Hải là một nho sĩ nghèo và rất chăm học. Ngày nọ, qua đò gặp lúc vợ chồng người chèo đò bắt được một con rùa định đem làm thịt.
Tại miền núi nọ, có một gã trẻ tuổi chuyên nghề đốn củi nuôi mẹ già, gã ở với mẹ rất có hiếu, lại có lòng tương trợ đối với mọi người. Một chiều kia, từ trong rừng ôm bó củi trở về nhà, gã gặp một ông lão ăn mày nằm rên rỉ ở giữa đường.
Thuở xưa, lâu lắm rồi, trong một khu rừng hoang dại, cạnh con sông lớn từ núi đổ ra, có đôi vợ chồng con voi (chỉ có hai con thôi, chớ không nhiều như ngày nay) hiếm hoi không sanh đẻ chi cả.
Thuở xưa mặt trời ở gần loài người lắm, người ta có thể nhìn thấy mặt trời chỉ cao bằng ngọn cây me, cây khế. Thường ngày, loài người giặt quần áo, mên chiếu đem phơi trước ánh mặt trời.
Có thằng làm biếng nọ không cửa, không nhà, nằm trên bè tre mà ngủ. Bỗng đâu, có con cá nhảy lên trên bè. Nó bắt con cá nọ, lấy tay gỡ vảy cá. Vì làm biếng, nó đái lên cá nọ cho sạch nhớt thay vì thò tay xuống sông rửa cá. Xong xuôi, nó thảy con cá nọ lên bè mà phơi khô.
Xưa có nhà phú hộ nọ sinh được một cô con gái, ỷ nhà có tiền có thế nên cô rất biếng nhác, không học hành, cũng chẳng thích làm việc gì có ích cho gia đình.
Ngày xa xưa, tại một vùng thôn ấp miền sơn cước, có gia đình một ông bá hộ tên Viên. Tuy giàu có hiển vinh, nhưng vợ chồng, con cái của bá hộ họ Viên đều độc ác, tham lam, ích kỷ.
Cậu học trò nọ đi học được ba năm, xin phép thầy trở về thăm quê nhà.
Thầy học của cậu rất giỏi về kinh sử và môn tiên tri.
Vợ chồng lão tiều phu nọ có đứa con gái nhan sắc mặn mòi. Vì quá thương con, hai ông bà vào rừng đốn cây, định cất một chái nhà rộng rãi cho con gái ở.
Có anh góa vợ, đi làm mướn để sanh nhai. Hôm nọ được ba mươi quan tiền, anh bèn nghĩ ra một kế: đi mua mồi và lưỡi câu để câu cá.
Anh thợ câu nọ có tánh tàn ác, thường bỏ thuốc độc xuống các khe suối để cá chết nổi lên.
Có anh nọ tướng mạo khôi ngô, nhưng vì sanh trong gia đình hẩm hiu ở miền sơn cước, nên chưa gặp dịp lập thân rạng rỡ như thiên hạ.