Sự tích cây nêu ngày Tết là một câu chuyện cổ tích Việt Nam kể về nguồn gốc của tục lệ dựng cây nêu mỗi dịp Tết Nguyên Đán. Truyện kể lại cuộc chiến giữa Người và Quỷ, sự giúp đỡ của Phật để Người lấy lại đất đai và bày cách chống lại Quỷ. Cây nêu – với bó lá dứa, cành đa, và tiếng chuông đất – trở thành biểu tượng linh thiêng giúp xua đuổi tà ma trong dịp đầu năm mới.
Câu chuyện kể về một bà lão bắt gặp quả trứng lạ và nuôi nấng một sinh vật huyền bí, sau này trở thành thần hộ thủ Giao Long – linh vật cai quản khúc sông Mô Cuống, giúp dân làng an lành và ấm no. Tuy nhiên, bi kịch xảy ra khi Giao Long trắng bị nhầm lẫn trong trận chiến định mệnh, để lại nỗi đau khôn nguôi cho người mẹ nuôi và dân làng.
Thời nhà Lý, vua mắc bệnh đau mắt mà không thầy thuốc nào chữa khỏi. Nghe lời thầy bói, vua cho lập đàn tế trấn yểm thủy thần. Nhưng hai vợ chồng nghèo bán dầu - ông Dầu và bà Dầu - vô tình trở thành vật tế oan uổng.
Câu chuyện bắt đầu từ cô gái Bum Viêm, cô con út trong mười người con gái, đã kết duyên với chàng Rắn – người mang trong mình lời nguyền độc. Vì sự nghi ngờ, cô chết đi, rồi được ông Na cứu sống. Khi định làm lễ cưới, chàng Rắn trở lại, và trong cuộc chiến định mệnh, ba người đều hóa thành cây cau, dây trầu và tảng đá vôi - tạo nên một phong tục đẹp mang đậm hồn Việt: ăn trầu cau.
