Ngày xửa ngày xưa, có vua Đen có tài "bang giao" rất tài giỏi bằng cách cho con gái mình làm dâu các nươc láng giềng. Vua Đen có ba người con gái, đặt tên là công chúa Cả, công chúa Hai và công chúa Ba. Công chúa Hai và Ba là người xinh đẹp nên đã có chồng là hoàng tử nước lân bang và sống rất giàu sang sung sướng.
Có một lão nhà giàu nọ, hắn giàu nhất làng. Hắn giầu như vậy là vì hắn vốn là tên nhà giầu độc ác chuyên cho nợ ăn lời quá vốn, hoặc những âm mưu cướp giật ruộng đất, nhà cửa của dân lành.
Truyện cổ tích Vũ trụ thủa sơ khai giải thích nguồn gốc, xuất xứ của vạn vật trên đời, từ vũ trụ đến con người được sinh ra, sự xuất hiện của các tài nguyên thiên nhiến.
Ngày xửa ngày xưa, có hai bà cháu nghèo sống với nhau ở bìa rừng nọ. Họ nghẻo đến mức không có cái gì ăn, hàng ngày, hai bà cháu phải đi đào củ mài để qua bữa.
Ngày xửa ngày xưa ở ngôi làng người Tày nọ có hai anh em trai sống với nhau, cha mẹ đều mất sớm. Cuộc sống rất chi là ngèo khó nhưng vì thương yêu em mình nến người anh tần tạo, mọi công việc đều một tay người anh làm, hết lòng chăm lo cho người em còn bé.
Ngày xưa có đức thánh Khổng Lồ, chuyên trông nom về nghề đúc và nghề rèn ở hạ giới. Đức thánh thường thân hành đi lại các nơi; khi giáng xuống miền này, lúc hiện ra xứ nọ, thành người trần, để tìm cách dạy thêm cho những người thợ về kỹ xảo. Nhưng trong khi theo dõi việc dạy nghề, đức thánh nhận thấy đám đệ tử của mình có những kẻ còn phạm thói lọc lừa điên đảo. ...
Ngày xưa, có một anh chàng sinh trưởng trong một gia đình giàu có. Nhà hắn có ao thả cá, có trâu bò, ruộng vườn khá nhiều. Ngày ấy ở gần làng hắn có một cô gái nết na, nhan sắc xinh đẹp, chỉ phải cái tội nghèo.
Ngày xửa ngày xưa có hai tên ngốc tên là Ngốc và Bự sống ở một vùng nọ. Cả hai đều là những tên ngu đần không ai sánh bằng.
Ngày xưa ở một miền nọ có một người tiều phu tên là Cuội. Một hôm, như lệ thường, Cuội vác rìu vào rừng sâu tìm cây mà chặt. Khi đến gần một con suối nhỏ
Ngày xưa, ở làng nọ có một tay ăn trộm quái gở nhưng rất lành nghề. Khi về già, lão ta muốn truyền lại bí kíp sinh nhai "trèo tường khoét vách" của mình cho đồ đệ. Có nhiều người tới xin nhập môn, nhưng đối với ai lão cũng buộc một điều kiện là phải chịu một cuộc thử thách bằng cách đi "ăn sương" với lão một đêm để cho lão xem bản lĩnh sao rồi mới chịu dạy.
Ngày xửa, có hai vợ chồng nọ chế ra cái cân thủy ngân dùng để gian lận trong buôn bán làm ăn. Rồi đến một ngày họ cải tà quy chánh, chăm chỉ làm điều thiện.
Hoa cúc, thứ hoa nhỏ bé nhưng có vô vàn ý nghĩa. Cúc họa mi có nghĩa là hoa của trẻ em. Hoa cúc trắng mỏng manh và tinh tế, ngây thơ và duyên dáng. Hoa Cúc vàng là Lòng kính yêu quý mến, nỗi hân hoan. ...
Ngày xửa ngày xưa, trời đất còn chưa phân biệt ngày và đêm, cả đất trời hỗn độn. Khi đó, gà trống, mặt trời và mắt trăng cùng sống với nhau trên trời. Gà trống đội một chiếc mũ mầu đỏ, mặt trăng có chiếc áo khoác mầu trắng.
Ngày xửa ngày xưa, có hai anh em cha mẹ mất sớm để lại một tư cơ giầu có trong vùng. Hai anh em nương tựa nhau để sống và giữ gìn cơ ngơi cho đến khi người anh lấy vợ. Hắn nghĩ mưu rồi bảo người em:
Ngày xưa, có đôi nam nữ rất xứng đôi vừa lứa, lại tâm dầu ý hợp. Họ yêu nhau say đắm, và hằng đêm cô thiếu nữ lén để mở cửa phòng rước cậu trai vào tình tự, trò chuyện mãi đến khi gà gáy hừng đông, cậu trai mới ra về. Cứ như vậy ngày này qua tháng kia.
Ngày xưa có ba anh em nhà nghèo nọ, nghèo đến nỗi không lo nổi cái áo quan cỗ tạp cho bố khi bố chết, phải bó bố vào cái chiếu để đem chôn.
Ngày xưa có một anh trai cày khỏe mạnh chăm chỉ đi làm thuê cho tên phú hộ giầu có trong làng nhưng lại keo kiệt. Lão thuê anh trai càu làm ruộng cho lão nhưng lão lại không muốn trả tiền công cho anh, vì thế lão tính kế để đuổi anh đi
Ngày xửa ngày xưa, làng nọ có 2 mẹ con nghèo khổ, người con tên là Tờ Chú tức là anh đen. Họ nghèo đến nỗi không có một con dao mẻ để phát nương, một cái thuổng để đào củ mài.
Ngày xưa, người Việt thường hay bị các hung thần dữ tợn quấy dầy và nhũng nhiễu, trong số các hung thần gây tai hại đấy, có một hung thần tên là Na-Á. Vị thần này rất chi là dữ tợn độc ác. Hắn có một bà vợ cũng quá quắt không kém chồng, thiên hạ vẫn gọi là bà Na-Á.
Xưa kia, chuyện đi ở đợ do hoàn cảnh nhà nghèo là chuyện bình thường, các gia đình này thưởng gửi con em mình đi ở đợ cho một gia đình nhà giầu nào đó, truyện cổ tích này cũng về một em bé phải đi đợ chăn trâu cho nhà giàu.