Ngày xưa có một ông hoàng tử có nhiều sách quý nhất trần gian. Tất cả các sự kiện trên đời đều được ghi vào đó bằng lời văn và tranh ảnh. Lịch sử các dân tộc được kể lại rất chi tiết, nhưng không có cuốn sách nào nói đến Thiên đường. Chính Thiên đường lại là nơi mà Hoàng tử luôn mơ tưởng đến.
Ngày xưa có một trang công tử hào hoa phong nhã, đồ đạc vỏn vẹn có một chiếc xỏ giày và một cái lược, nhưng lại có một chiếc cổ cồn đẹp nhất trần đời. Câu chuyện của chúng ta đây chính là chuyện về cái cổ cồn ấy.
Khi gió lướt trên đồng cỏ, cỏ rạp xuống như sóng gợn; khi gió lướt trên đồng lúa, lúa nhấp nhô như biển cả. Hãy nghe gió kể chuyện.
Có những chuyện của con nit mà người lớn đôi khi chả hiểu được, dưới đây là những vĩ dụ mà Andersen đã diễn tả rất sống động.
Hoa Đậu hợp ý gã hơn cả; vừa trắng vừa hồng, duyên dáng nuột nà, hiền hòa thanh thoát; nàng thuộc kiểu vừa có dung mạo dễ thương lại giỏi tề gia nội trợ. Khi đứng gần nàng và đang định ngỏ lời, chợt gã nhìn thấy một chậu cây với bông hoa héo tàn.
Ông thị trưởng đang đứng ở cửa sổ. Ông ta diện một áo sơ-mi mỏng thêu hoa, có lá sen bằng đăng-ten trước ngực, trên đó lóng lánh một chiếc kim đầu bằng kim cương. Ông vừa mới cạo râu xong. Ông làm đứt một tí ở mặt, tạm thời rịt vào đấy một mẩu giấy báo.
Câu chuyện tình của một chú Quay và một ả Bóng khi chúng cùng ở cạnh nhau trong một hộp đựng đồ chơi. Quay bảo Bóng:
- Chúng ta cùng phải sống suốt đời bên nhau, sao lại không đính hôn với nhau nhỉ?
Nhưng cô ả bóng, bọc bằng một loại da dê mịn và đẹp, nên kiêu kỳ chẳng kém gì một tiểu thư khuê các, không thèm trả lời.
Câu chuyện đau lòng này gồm có hai phần. Phần đầu có thể lặng lẽ lướt qua không có gì vướng mắc. Tuy nhiên cũng cứ xin kể vì nó giới thiệu một phần nào các nhân vật.
Các bạn sẽ hỏi tôi: Ông lấy truyện này ở đâu ra thế?
- Tôi tìm thấy trong giỏ đựng giấy loại.
Vô khối sách hiếm và hay đã được bác hàng thịt hay là bác bán thực phẩm dùng không phải để đọc mà vào việc cần thiết hơn, theo các bác.
- Thật là một câu chuyện rùng rợn! - Mụ gà mái già ở bên làng, nơi diễn ra tấn thảm kịch kêu lên như vậy. Sân khấu của câu chuyện rùng rợn ấy là một cái chuồng gà - Thật tình là đêm qua tôi sợ chẳng dám ngủ một mình. May sao chúng tôi lại đậu đông cả trên cùng một cầu.
Ngày xưa, có một lão lái buôn giàu đến nỗi có thể lấy bạc ra trát kín cả phố lão đang ở và có lẽ còn lát thêm được một cái ngõ nữa.
Có một cái tổ cò gồm một gia đình cò: cò bố, cò mẹ và bốn chú cò con ở đằng sau một ngôi nhà trong làng.
Một hôm có một ả cái kim thô dùng để lược quần áo, tự cho mình là thanh tú lắm, nên cứ tưởng mình là một cái kim khâu. Cô ả bảo các ngón tay đang sắp cầm lấy mình rằng:
Ngày xửa ngày xưa, từ cái thời ông nội còn là một đứa trẻ chạy rông các phố với cái quần chẽn và cái áo choàng đỏ, thắt lưng bằng vải, trên mũ không vành có cắm một cái lông. Trong các ngày hội, trẻ em vẫn ăn mặc như thế.
Câu truyện kể về một làng kia có hai người trùng tên nhau và cùng lấy tên là Claus. Nhưng có một người có bốn con ngựa, còn người kia chỉ có độc nhất một con thôi.
Trước cửa lâu đài sang trọng của một chúa đất có một vườn hoa đẹp, được chăm sóc cẩn thận, trồng đầy những cây và hoa lạ. Khách đến chơi với chủ nhân đều hết lời ca ngợi những khóm cây mang từ các nước phương xa tới và những luống hoa sắp xếp mỹ thuật, ai cũng hiểu rằng đó không phải là những lời khen xã giao thường tình.
Một anh lính đang đi trên đường cái. Một, hai! Một, hai! Bọc đồ trên lưng và gươm cạnh sườn, anh vừa tham chiến về, đang trên đường trở lại quê hương. Dọc đường, anh bỗng gặp một mụ phù thuỷ già. Nom mụ thật gớm ghiếc
Ở các xứ nóng, ánh nắng gay gắt hơn ở nước chúng ta nhiều lắm. Dân cư da dẻ đỏ sẫm như màu gỗ gụ. Ở xứ nóng hơn nữa, họ còn bị hun cháy đến nỗi đen xì cả người ra.
"Thật bõ công để kể về câu chuyện con trai người gác cổng!" - đó là lời kết của Andersen cho câu chuyện này, một câu chuyện cổ tích kết thúc có hậu như tất cả những câu chuyện mà chúng ta vẫn thường đọc, nhưng hãy đọc thật kỹ, chẳng có phép mầu nào đưa một chú bé con trai người gác cổng trở thành cố vấn của nhà vua, và lấy cô tiểu thư xinh đẹp. Đó là câu chuyện ...
Anh chàng bù nhìn tuyết nói:
- Hôm nay sao mà rét ra rét! Thích đến là thích. Toàn thân cứ kêu lên răng rắc. Lại còn có cái gió này nữa, cứ quất vun vút mới khoan khoái làm sao chứ! Lại còn cái quả cầu lửa ở phía bên kia nữa kìa, cứ nhìn mình có vẻ sùng bái lắm! - Anh chàng muốn ám chỉ mặt trời lúc bấy giờ đang lặn.