Truyền thuyết Đại Thánh Từ Đạo Hạnh là một trong những câu chuyện linh thiêng bậc nhất của Phật giáo và tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Một vị thiền sư tài ba, đức độ, không chỉ tu hành đắc đạo mà còn chuyển kiếp làm vua, giúp nước an dân.
"Làng tôi có lũy tre xanh Có sông Tô Lịch uốn quanh xóm làng"
Thiền sư Đạo Hạnh, họ Từ tên Lộ, ở chùa Thiên Phúc trên núi Phật Tích. Cha tên là Vinh, làm chức Tăng Quan Đô Sát ở triều Lý, thường qua chơi làng An Lãng, lấy con gái người họ Tăng tên là Loan nên sống luôn ở đó. Lộ tức là con bà họ Tăng vậy.
Thành Đại La ngày xưa được xây dựng trên phần đất của làng Long Đỗ. Làng này nằm bên bờ sông nhỏ chảy ra sông Cái. Tương truyền, xưa kia trong làng có nhà họ Tô, tuy gia tư không giàu có lắm, nhưng mọi người ăn ở với nhau lại thật là hiếu nghĩa, hoà thuận.
Sông Nhuệ là một chi lưu của sông Hồng, nằm ở mé hữu ngạn, chảy qua các huyện Từ Liêm, Thanh Trì của Hà Nội (cũng qua cả thị xã Hà Đông) xuống Thường Tín - Thanh Oai, Phú Xuyên - Ứng Hoà của Hà Tây
Thời nhà Lý, vua mắc bệnh đau mắt mà không thầy thuốc nào chữa khỏi. Nghe lời thầy bói, vua cho lập đàn tế trấn yểm thủy thần. Nhưng hai vợ chồng nghèo bán dầu - ông Dầu và bà Dầu - vô tình trở thành vật tế oan uổng.
Truyền thuyết Việt Nam còn lưu giữ câu truyện về người học trò của Chu Văn An là con trai của thủy thần đã hy sinh thân mình cứu giúp nhân dân qua hạn hán.
