Cây thế giới trong thần thoại Mường: khám phá vũ trụ quan Việt - Mường

Trong kho tàng thần thoại Việt Nam, hình tượng Cây Thế Giới xuất hiện nổi bật trong truyền thuyết của người Mường. Đây không chỉ là biểu tượng sáng thế, mà còn đại diện cho vũ trụ quan nông nghiệp đặc trưng của cư dân Việt cổ. Hãy cùng khám phá chi tiết về Cây Thế Giới qua bài viết này!

Nguồn Gốc Vũ Trụ Theo Thần Thoại Việt - Mường

Theo truyền thuyết, thuở ban đầu trời đất chưa phân, mọi thứ chỉ là một biển Hỗn Mang mịt mờ. Từ đó, nước ngưng tụ thành Đại Dương Nguyên Thủy. Trên mặt nước ấy, Cây Thế Giới mọc lên, cao lớn và mạnh mẽ, với 90 cành sum suê, tượng trưng cho chín mươi phương trời.

• Cành cao nhất sinh ra ông Thu Tha - thần trời.

• Cành thứ hai sinh ra bà Thu Thiên - thần đất.

Hai vị thần tối cao này kết duyên, hợp sức dựng trời, đắp đất, tạo nên thần linh, loài người và muôn vật.

Cấu Trúc Vũ Trụ Quan Việt - Mường

Theo quan niệm của người Mường, vũ trụ được chia thành ba tầng chính, liên kết qua Cây Thế Giới:

1. Thiên Đường (Trời)

• Nằm trên các cành cao nhất.

• Nơi ở của thần linh và linh hồn anh hùng tổ tiên.

• Có rừng, núi, sông hồ, đồng bằng, thần linh cũng lao động, trồng trọt, chăn nuôi.

2. Trần Gian (Đất)

• Nằm ở thân cây, là nơi người phàm sinh sống.

• Liên kết với Thiên Đường qua sông Ải chảy xiết.

3. Địa Phủ (Âm Phủ)

• Nằm ở gốc rễ sâu thẳm.

• Khác với Địa Ngục, đây là nơi linh hồn tiếp tục lao động, ca hát, hưởng thụ.

• Ranh giới với Trần Gian là sông Âm, có cầu lớn bắc ngang.

Những Sinh Vật Thần Thoại Trên Cây Thế Giới

Cây Thế Giới là nơi cư trú của nhiều sinh vật thần thoại bí ẩn đặc biệt:

🐦 Chim Tùng và Chim Tót

• Sống tại Hang Hao dưới tán Thiên Đường.

• Được xem là tổ tiên loài người, bảo vệ cây khỏi sâu bọ.

🐝 Ong Đầu Bạc

• Làm tổ trên cao, sinh ra mật ong thần dành riêng cho các vị thần bất tử.

🐂 Bốn Con Trâu Trụ Cột

• Đứng ở bốn góc Trần Gian, gánh bầu trời.

• Hơi thở của chúng tạo ra gió, lắc đầu gây động đất.

🐍 Rắn Nhiều Đầu

• Sống dưới gốc, ngày ngày cắn rễ, phun độc.

• Thần Pồng Pêu phải tưới nước rửa trôi nọc độc để cây không héo tàn.

Địa Phủ Trong Văn Hóa Mường: Nhân Bản Và Gần Gũi

Khác với quan niệm Địa Ngục phương Đông, Địa Phủ trong thần thoại Mường:

• Không trừng phạt, mà là nơi cải tạo, hoàn lương.

• Linh hồn tiếp tục canh tác, ca hát, nhảy múa.

• Quan niệm rằng người sống hay chết đều có nhu cầu lao động và hưởng thụ.

So Sánh Với Cây Thế Giới Các Nền Văn Hóa Khác

Văn Hóa	Cây Thế Giới	Đặc Điểm
Việt-Mường	Cây 90 cành, sinh ra thần, người. Có trâu, chim, ong, rắn.	Nhấn mạnh lao động, ca hát, không có địa ngục.
Bắc Âu (Yggdrasil)	Cây 9 cõi, có rồng, đại bàng.	Gắn với tận thế Ragnarok.
Ấn Độ (Ashvattha)	Cây đa ngược, rễ trên trời.	Triết lý luân hồi, sinh tử.
Trung Hoa (Phù Tang)	Cây mặt trời mọc, thần tiên cư ngụ.	Biểu tượng bất tử, quyền lực.

Kết Luận: Cây Thế Giới - Linh Hồn Của Vũ Trụ Quan Việt

Cây Thế Giới trong thần thoại Việt-Mường không chỉ là trục vũ trụ, mà còn phản ánh tinh thần gần gũi thiên nhiên, đề cao lao động của người Việt cổ. Dù bị rắn độc cắn rễ, sâu bọ phá lá, Cây Thế Giới vẫn sừng sững, trường tồn.

Nó gắn kết thần linh, con người và linh hồn tổ tiên trong một mối liên kết bất diệt, vừa thiêng liêng vừa đậm chất dân gian.

---

👉 Theo dõi blog để khám phá tiếp phần 2: Thần Thoại Tây Nguyên và Cây Kơ Nia Huyền Bí!